ꦆꦤ꧀ꦝꦺꦴꦤꦺꦱꦶꦪ

꧋ꦏꦂꦪ​ꦭꦤ꧀ꦥ꦳ꦸꦁ​ꦱꦶ​ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀

  • Editor: Admin
꧋ꦏꦂꦪ​ꦭꦤ꧀ꦥ꦳ꦸꦁ​ꦱꦶ​ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀

꧋ꦏꦂꦪ​ꦭꦤ꧀ꦥ꦳ꦸꦁ​ꦱꦶ​ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀

꧋ ꦱꦏ꧀ꦱꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤ꧀ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦲꦩ꧀ꦧꦶ​ꦪ​ꦮ​ꦫ​ꦏ꧀ꦲ​ꦏꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦱꦸꦂꦪ​ ꧇​꧑​꧓꧇ ꦩ​ꦉꦠ꧀ ꧇​꧑​꧗​꧕​꧕꧇ ꧌ꦗꦸ​ꦩ​ꦢꦶ​ꦭ꧀ꦲꦮꦭ꧀ ꧇​꧑​꧖​꧘​꧐꧇ ꧍꧈ ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦔ​ꦪꦺꦴ​ꦒꦾ​ꦏꦂ​ꦠ​ꦲ​ꦢꦶ​ꦤꦶꦁ​ꦔꦿꦠ꧀ꦧꦼ​ꦠꦃ​ꦲ​ꦏꦼꦤ꧀ꦥ​ꦩꦺꦴꦁ​ꦥꦿ​ꦗ​ꦲꦸ​ꦠ​ꦮꦶ​ꦲ​ꦥ​ꦫ​ꦠꦸꦂ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦱ​ꦏꦶꦁ​ꦒꦺꦴ​ꦭꦺꦴꦁ​ꦔꦤ꧀ꦱꦶ​ꦥꦶꦭ꧀ꦠꦸ​ꦮꦶꦤ꧀ꦩꦶ​ꦭꦶ​ꦠꦺꦂ​꧉ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦲ​ꦥ​ꦫ​ꦠꦸꦂ​ꦱꦶ​ꦥꦶꦭ꧀꧈ ꦢꦺ​ꦤꦺ​ꦲ​ꦥ​ꦫ​ꦠꦸꦂ​ꦩꦶ​ꦭꦶ​ꦠꦺꦂ​ꦫꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦥꦿ​ꦗꦸ​ꦫꦶꦠ꧀ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀꧉ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦒ​ꦣꦃ​ꦏꦂꦪ​ꦭꦸ​ꦩꦏ꧀ꦱ​ꦤ​ꦏ​ꦏꦼꦤ꧀ꦗꦼ​ꦗꦶ​ꦧꦃ​ꦲꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦱ​ꦧꦼꦤ꧀ꦲꦺꦴꦂ​ꦒ​ꦤꦶ​ꦱ​ꦱꦶ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦢꦶ​ꦥꦸ​ꦤ꧀ꦲꦢꦼ​ꦒ꧀ꦲꦏꦼꦤ꧀ꦢꦺ​ꦤꦶꦁ​ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀꧉ ꦠꦤ꧀ꦥ​ꦏ​ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼ​ꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀꧈ ꦥ​ꦩ​ꦫꦺꦤ꧀ꦠꦃ​ꦲꦤ꧀ꦩ꧀ꦧꦺꦴ​ꦠꦼꦤ꧀ꦱ​ꦒꦼꦢ꧀ꦏ​ꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦤ꧀꧉

꧋ ꦱꦏ꧀ꦱ​ꦤꦺ​ꦱ꧀ꦱꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦔ꧀ꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦶ​ꦏꦂꦪ​ꦲꦺꦴ​ꦥꦼ​ꦫ​ꦱꦶ​ꦪꦺꦴ​ꦤꦭ꧀ꦲꦶꦁ​ꦱ​ꦧꦼꦤ꧀ꦲꦺꦴꦂ​ꦒ​ꦤꦶ​ꦱ​ꦱꦶ​ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀꧈ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦲꦸ​ꦒꦶ​ꦩꦶ​ꦤꦁ​ꦏ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦧꦸ​ꦢ​ꦪ​꧉ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦧꦸ​ꦢ​ꦪ​ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦠꦶ​ꦪꦁ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦱ​ꦒꦼꦢ꧀ꦭꦤ꧀ꦩꦩ꧀ꦥꦸ​ꦥ​ꦫꦶꦁ​ꦱꦸ​ꦫꦶ​ꦠꦲꦸꦭ​ꦢꦤ꧀ꦠꦸ​ꦩꦿꦥ꧀ꦩ​ꦱ​ꦫ​ꦏꦠ꧀꧉ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦏꦼ​ꦢꦃ​ꦱ​ꦒꦼꦢ꧀ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦥ​ꦠꦸ​ꦭ​ꦣꦤ꧀ꦠꦸ​ꦩꦿꦥ꧀ꦏ​ꦒꦼ​ꦱꦁꦔꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦩ​ꦱ​ꦫ​ꦏꦠ꧀꧈ ꦠꦸ​ꦩꦶꦤ꧀ꦢꦏ꧀ꦲ​ꦣꦼ​ꦣ​ꦱꦂ​ꦲꦸꦁ​ꦒꦃ​ꦲꦸꦁ​ꦒꦸꦃ​ꦭꦤ꧀ꦩ​ꦔꦼꦂ​ꦠꦺꦴ​ꦱ꧀ꦱꦶ​ꦧꦧ꧀ꦠ​ꦠ​ꦏꦿ​ꦩ​꧉ ꦥꦿ​ꦩꦶ​ꦭ​꧈ ꦲꦺ​ꦱꦼꦩ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦠꦤ꧀ꦱꦃ​ꦱꦸ​ꦩꦿꦶ​ꦔꦃ​꧈ ꦒꦿ​ꦥꦾꦏ꧀ꦭꦤ꧀ꦱꦺꦴ​ꦥꦤ꧀ꦱꦤ꧀ꦠꦸꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦭ꧀ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦠꦸ​ꦩꦶꦤ꧀ꦢꦏ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦠꦼ​ꦢꦃ​ꦲ​ꦏꦼꦤ꧀ꦢꦺ​ꦤꦶꦁ​ꦥ​ꦫ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴ​ꦒꦾ​ꦏꦂ​ꦠ​꧉

꧋ ꦠꦶ​ꦠꦶ​ꦏ꧀ꦏꦤ꧀ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦩ꧀ꦭꦶ​ꦒꦶ​ꦱ​ꦏꦶꦁ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴ​ꦒꦾ​ꦏꦂ​ꦠ​ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦏ​ꦢꦸ​ꦤꦸꦁ​ꦔꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦧꦸ​ꦱ​ꦤ​ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀꧉ ꦧꦸ​ꦱ​ꦤ​ꦏ꦳ꦱ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦢꦶ​ꦥꦸ​ꦤ꧀ꦮꦱ꧀ꦠ​ꦤꦶ​ꦥꦼ​ꦫ​ꦤ​ꦏ꧀ꦏꦤ꧀꧉ ꦥꦼ​ꦫ​ꦤ​ꦏ꧀ꦏꦤ꧀ꦲ​ꦱ​ꦭ꧀ꦭꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦱ​ꦏꦶꦁ​ꦠꦼꦩ꧀ꦧꦸꦁ​ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦲ​ꦤꦏ꧀ꦲ​ꦏꦼꦤ꧀꧉ ꦠꦼ​ꦒꦼ​ꦱ꧀ꦱꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦧ​ꦣꦺ​ꦢꦶ​ꦥꦸ​ꦤ꧀ꦲꦁ​ꦒꦼꦥ꧀ꦏ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦠ​ꦱꦼ​ꦠꦸꦁ​ꦒꦭ꧀ꦱ​ꦤꦏ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦢꦶ​ꦥꦸ​ꦤ꧀ꦮꦶ​ꦪꦺꦴ​ꦱ꧀ꦱꦏꦼꦤ꧀ꦱ​ꦏꦶꦁ​ꦱꦼ​ꦠꦸꦁ​ꦒꦭ꧀ꦲꦶ​ꦧꦸ​꧉ ꦱꦼ​ꦢ​ꦪ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦧꦸ​ꦱ​ꦤ​ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦱ​ꦩꦶ​ꦭꦤ꧀ꦤ​ꦭꦶ​ꦏ​ꦔ꧀ꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦶ​ꦏꦂꦪꦠꦤ꧀ꦥ​ꦔꦒꦼꦩ꧀ꦝꦶꦁ​ꦏ꧀ꦭꦶꦏ꧀ꦥꦚ꧀ꦕ​ꦢꦤ꧀꧉ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦢꦺ​ꦤꦺ​꧈ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦥꦸ​ꦠꦿꦶ​ꦩ꧀ꦧꦺꦴ​ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦼ​ꦥ​ꦉꦁꦔ​ꦏꦼꦤ꧀ꦔ​ꦒꦼꦩ꧀ꦥ​ꦕ​ꦏ꧀ꦏꦤ꧀꧉ ꦱꦼ​ꦢ​ꦪ​ꦩꦼ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦲꦚ꧀ꦕ​ꦱ꧀ꦱꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦏꦁ​ꦒꦺ​ꦚꦶꦂ​ꦤ​ꦏ꧀ꦲꦏꦼꦤ꧀ꦥꦩ꧀ꦧꦺ​ꦢ​ꦲꦤ꧀ꦠ​ꦮꦶ​ꦱ꧀ꦱꦶꦁ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦩ꧀ꦭ​ꦫꦠ꧀ꦭꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦱꦸ​ꦒꦶꦃ​꧈ ꦱ​ꦲꦺꦁ​ꦒ​ꦱꦼ​ꦢ​ꦪ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦠꦶꦩ꧀ꦧꦁ​ꦏ​ꦊꦁ​ꦒꦃꦲ​ꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀꧉ ꦲꦶꦁ​ꦱꦊꦧꦼꦠ꧀ꦠꦶꦁ​ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦠꦶꦩ꧀ꦧ​ꦭ꧀ꦭꦶ​ꦏꦤ꧀ꦛꦶ​ꦠꦼꦩ꧀ꦧꦸꦁ​ꦏꦚ꧀ꦕ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦠꦼ​ꦒꦼ​ꦱ꧀ꦱꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦩꦶ​ꦠꦿ​ꦲꦸ​ꦠ​ꦮꦶ​ꦱ​ꦤꦏ꧀꧉

꧋ ꦧꦧ꧀ꦱ​ꦤꦺꦱ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦔꦼꦱ꧀ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦲꦁ​ꦒꦺ​ꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦒꦸ​ꦤꦼ​ꦩ꧀ꦩꦤ꧀ꦲꦤ꧀ꦠ​ꦮꦶ​ꦱ꧀ꦱꦶꦁꦥ​ꦫ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀꧉ ꦧ​ꦱ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦏ​ꦒꦶ​ꦤ​ꦏ꧀ꦲꦏꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴ​ꦒꦾ​ꦏꦂ​ꦠ​ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦧ​ꦱ​ꦧ​ꦒꦺꦴꦁ​ꦔꦤ꧀꧉ ꦧ​ꦱ​ꦧ​ꦒꦺꦴꦁꦔꦤ꧀ꦧꦺꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏ​ꦭꦶ​ꦪꦤ꧀ꦧ​ꦱ​ꦗ​ꦮꦶ​ꦲꦶꦁ​ꦭꦶ​ꦩꦿꦃꦲꦶ​ꦥꦸꦤ꧀꧉ ꦏꦤ꧀ꦛꦶ​ꦧ​ꦱ​ꦧ​ꦒꦺꦴꦁꦔꦤ꧀꧈ ꦒꦸ​ꦤꦼ​ꦩ꧀ꦩꦤ꧀ꦲꦤ꧀ꦠ​ꦮꦶ​ꦱ꧀ꦱꦶꦁ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦭ​ꦗꦼꦁ​ꦩ꧀ꦧꦺꦴ​ꦠꦼꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦥꦩ꧀ꦧꦺ​ꦢ​ꦢꦿ​ꦗꦠ꧀ꦭꦤ꧀ꦥꦁ​ꦏꦠ꧀꧉

꧋ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴ​ꦒꦾ​ꦏꦂ​ꦠ​ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦥ​ꦭꦶꦃ​ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦏ​ꦭꦶꦃ​ꦧ​ꦒꦺ​ꦪꦤ꧀ꦲ​ꦒꦼꦁ​꧈ ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​꧇ꦥꦸ​ꦤ​ꦏ​ꦮꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦏ​ꦥꦿ​ꦗꦤ꧀꧉ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤ​ꦏ​ꦮꦤ꧀ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦲ​ꦱ​ꦭ꧀ꦭꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦱ​ꦏꦶꦁ​ꦩ​ꦱ​ꦫ​ꦏꦠ꧀ꦲꦸ​ꦩꦸꦩ꧀꧉ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤ​ꦏ​ꦮꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦠ​ꦤ​ꦒ​ꦲꦺꦴ​ꦥꦿ​ꦱꦶ​ꦪꦺꦴ​ꦤꦭ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦤꦶꦤ꧀ꦢ​ꦏ꧀ꦲ​ꦏꦼꦤ꧀ꦥ​ꦏꦂꦪꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦱ​ꦧꦼꦤ꧀ꦢꦶꦤ꧀ꦠꦼ​ꦤ꧀ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦱ​ꦊ​ꦧꦼ​ꦠ꧀ꦠꦶꦁ​ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀꧉ ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦥ​ꦭꦶꦃ​ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦏ​ꦭꦶꦃ​ꦒꦺꦴ​ꦭꦺꦴꦁ​ꦔꦤ꧀꧈ ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤ​ꦏꦮꦤ꧀ꦠꦼ​ꦥꦱ꧀ꦭꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤ​ꦏ​ꦮꦤ꧀ꦕ​ꦲꦺꦴꦱ꧀꧉ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤ​ꦏ​ꦮꦤ꧀ꦠꦼ​ꦥꦱ꧀ꦒ​ꦣꦃ​ꦮꦼꦏ꧀ꦢꦭ꧀ꦥ​ꦏꦂꦪꦤ꧀ꦏ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦠ​ꦥꦼ​ꦒ​ꦮꦺꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦩ​ꦏꦂꦪꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦤ꧀ꦠꦺꦴꦂ​꧈ ꦢꦺ​ꦤꦺ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤ​ꦏ​ꦮꦤ꧀ꦕ​ꦲꦺꦴꦱ꧀ꦤ​ꦩꦸꦁ​ꦱꦺꦴ​ꦮꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦱ​ꦧꦼꦤ꧀ꦱꦼ​ꦢ​ꦱ​ꦢꦶꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦱꦼ​ꦥꦶ​ꦱꦤ꧀꧉ ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦢꦶ​ꦥꦸ​ꦤ꧀ꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦶ​​ꦏꦁ​ꦒꦺ​ꦲ​ꦤꦼ​ꦢꦃ​ꦲ​ꦏꦼꦤ꧀ꦠꦤ꧀ꦝ​ꦏꦸꦂ​ꦩꦠ꧀ꦭꦤ꧀ꦱꦼ​ꦠꦾ​ꦩꦶ​ꦤꦁ​ꦏ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​꧉

꧋ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦏ​ꦥꦿ​ꦗꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦲ​ꦱ​ꦭ꧀ꦭꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱ​ꦏꦶꦁ​ ꧉ꦠꦺ꧈ꦌꦤ꧀꧈ꦆ꧉​꧈ ꦥꦺꦴ​ꦭꦿꦶ​꧈ ꦭꦤ꧀ꦥꦼ​ꦒ​ꦮꦲꦶ​ꦤꦼ​ꦒꦼ​ꦫꦶ​ꦱꦶ​ꦥꦶꦭ꧀꧌꧉ꦥꦺ꧈ꦌꦤ꧀꧈ꦌꦱ꧀꧉꧍ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦠꦩ꧀ꦥꦶ​ꦭꦤ꧀ꦢꦶ​ꦥꦸ​ꦤ꧀ꦮꦶ​ꦱꦸ​ꦣ​ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀꧉ ꦭꦶ​ꦩꦿꦃꦲꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦏ​ꦥꦿ​ꦗꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦥꦿꦶ​ꦪꦤ꧀ꦠꦸꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦱ​ꦩꦶ​ꦥꦺꦤ꧀ꦱꦶ​ꦪꦸꦤ꧀ꦭ​ꦗꦼꦁ​ꦲ​ꦱꦸꦁ​ꦧꦸ​ꦭꦸ​ꦧꦼꦏ꧀ꦠꦶ​ꦭꦤ꧀ꦲꦤ꧀ꦝꦂ​ꦩ​ꦏ꧀ꦲꦏꦼꦤ꧀ꦮꦼꦏ꧀ꦢ​ꦭ꧀ꦭꦶ​ꦥꦸꦤ꧀꧈ ꦲꦶꦭ꧀ꦩꦸ​ꦭꦤ꧀ꦠꦼ​ꦤ​ꦒ​ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦏꦁ​ꦒꦺ​ꦧꦶ​ꦪꦤ꧀ꦠꦸ​ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦏꦤ꧀ꦛꦶ​ꦱꦸ​ꦏ​ꦫꦶ​ꦭ​꧉

꧋ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦥ​ꦏꦂꦪꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦕ​ꦏꦼꦠ꧀ꦏ​ꦭꦶ​ꦪꦤ꧀ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦏꦼ​ꦥ​ꦫꦏ꧀꧉ ꦥꦼ​ꦥꦤ꧀ꦛꦤ꧀ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦭꦶ​ꦩꦿꦃ​ꦲꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦭꦁ​ꦏꦸꦁ​ꦏ​ꦛꦃ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦲꦺꦱ꧀ꦠꦿꦶ​꧉ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦏꦼ​ꦥ​ꦫꦏ꧀ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦱ​ꦭꦃ​ꦱ​ꦠꦸꦁꦒꦭ꧀ꦭꦶꦁꦥꦼ​ꦥꦤ꧀ꦛꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦥ​ꦭꦶꦁ​ꦕ​ꦏꦼꦠ꧀ꦏ​ꦭꦶ​ꦪꦤ꧀ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲ​ꦩꦂ​ꦒꦶ​ꦒ​ꦣꦃ​ꦗꦼ​ꦗꦶ​ꦧꦃꦲꦤ꧀ꦲꦤ꧀ꦠ​ꦮꦶ​ꦱ꧀ꦱꦶ​ꦥꦸꦤ꧀꧇ꦫꦸ​ꦩꦏ꧀ꦱ​ꦭꦺꦴ​ꦮꦃꦲꦤ꧀ꦥꦸ​ꦱ​ꦏ​꧈ ꦚꦸ​ꦩ​ꦣꦶ​ꦪ​ꦏ꧀ꦲ​ꦏꦼꦤ꧀ꦥꦶ​ꦫꦤ꧀ꦠꦶ​ꦲꦸ​ꦥ​ꦕ​ꦫ​꧈ ꦱꦂ​ꦠ​ꦚ​ꦮꦶ​ꦱ꧀ꦱꦶ​ꦏ​ꦧꦼ​ꦠꦃ​ꦲ​ꦤ꧀ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦱꦿꦶ​ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀꧈ ꦥꦿ​ꦩꦺ​ꦱ꧀ꦮ​ꦫꦶ​ꦭꦤ꧀ꦥꦸ​ꦠꦿ​ꦥꦸ​ꦠꦿꦶ​ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀꧉

꧋ ꦱꦏ꧀ꦢꦺ​ꦫꦺꦁ​ꦔꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦉꦱ꧀ꦩꦶ​ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦱꦃ​ꦲ​ꦏꦼꦤ꧀ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀꧈ ꦕ​ꦭꦺꦴꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦧ​ꦣꦺ​ꦔ꧀ꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦶ​ꦥꦿꦺꦴ​ꦱꦺꦱ꧀ꦩ​ꦒꦁ​ꦱ​ꦭ​ꦩꦶ​ ꧇​꧒꧇ ꦠ​ꦲꦸꦤ꧀꧉ ꦱ​ꦊꦧꦼꦠ꧀ꦠꦶꦁ​ ꧇​꧒꧇ ꦠ​ꦲꦸꦤ꧀ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦥ​ꦫ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦩ​ꦒꦁ​ꦧ​ꦣꦺ​ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦧꦶ​ꦗꦶ​ꦱ​ꦏꦶꦁ​ꦏ​ꦱꦽ​ꦒꦼ​ꦥ꧀ꦥꦤ꧀ꦲꦁ​ꦒꦺ​ꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦺꦴ​ꦮꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀꧈ ꦠꦺ​ꦏꦢ꧀ꦲꦁ​ꦒꦺ​ꦤ꧀ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦔꦧ꧀ꦢꦶ​꧈ ꦱꦂ​ꦠ​ꦧ​ꦏꦠ꧀ꦭꦤ꧀ꦲꦸ​ꦒꦶ​ꦣ​ꦱꦂ​ꦮꦶ​ꦪ​ꦠ​ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀꧉ ꦱꦏ꧀ꦱꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤ꧀ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦏ​ꦧꦶ​ꦗꦶ​ꦱ​ꦲꦺ​ꦭꦤ꧀ꦠꦽꦥ꧀ꦭ​ꦗꦼꦁ​ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦭꦤ꧀ꦢꦶ​ꦥꦸ​ꦤ꧀ꦮꦶ​ꦱꦸ​ꦢ​꧉ ꦮꦶ​ꦱꦸ​ꦢ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦏ​ꦊꦏ꧀ꦱ​ꦤꦤ꧀ꦥꦶꦁ​ꦏ​ꦭꦶꦃ​ꦱ​ꦧꦼꦤ꧀ꦠ​ꦲꦸꦤ꧀꧈ ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦱ​ꦧꦼꦤ꧀ꦱ​ꦱꦶ​ꦧꦏ꧀ꦢ​ꦩꦸ​ꦭꦸꦢ꧀ꦭꦤ꧀ꦱ​ꦮꦭ꧀꧉

꧋ ꦣ​ꦱꦂ​ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦏꦺꦴ​ꦩꦶꦠ꧀ꦩꦼꦤ꧀ꦥꦿꦶ​ꦧ​ꦢꦶ​꧉ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦩ꧀ꦧꦺꦴ​ꦠꦼꦤ꧀ꦱ​ꦒꦼꦢ꧀ꦔ꧀ꦭꦩ꧀ꦥꦃ​ꦲꦶ​ꦏꦂꦪꦲ​ꦩꦂ​ꦒꦶ​ꦪꦸ​ꦱ꧀ꦮ​꧈ ꦏ​ꦱ​ꦫ​ꦱ꧀ꦱꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦱꦼ​ꦧꦧ꧀ꦱꦼ​ꦧꦧ꧀ꦱ​ꦤꦺꦱ꧀ꦧ​ꦣꦺ​ꦔ꧀ꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦶ​ꦥꦿꦺꦴ​ꦱꦺꦱ꧀ꦥꦼꦩ꧀ꦧꦼꦂ​ꦲꦼꦤ꧀ꦠꦶ​ꦪꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦱꦼ​ꦧꦠ꧀ꦩꦶ​ꦗꦶ​꧉ ꦲ​ꦤ​ꦔꦶꦁ​ꦲ​ꦫꦁ​ꦱ​ꦔꦼꦠ꧀ꦏ​ꦢ​ꦢꦺꦴ​ꦱ꧀ꦱꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦔꦿ​ꦲꦺꦴꦱ꧀ꦗꦼꦭꦺꦃꦲꦸ​ꦠ​ꦮꦶ​ꦩꦸꦤ꧀ꦢꦸꦂ​꧉

꧋ ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦠ​ꦠ​ꦲ​ꦠꦸꦂꦫꦤ꧀ꦒ​ꦪꦸ​ꦠ꧀ꦠꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦩꦶ​ꦗꦶ​ꦲꦸ​ꦠ​ꦮꦶ​ꦥꦿꦺꦴ​ꦱꦺꦱ꧀ꦥꦼꦩ꧀ꦧꦼꦂ​ꦲꦼꦤ꧀ꦠꦶ​ꦪꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀꧇

꧋ ꧇​꧑꧇ ꧉ ꦩꦶ​ꦗꦶ​ꦱꦸ​ꦢ​ꦤ​ꦩꦸ​ꦭꦾ​꧇ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦲ​ꦔꦧ꧀ꦢꦶ​ꦭꦁ​ꦏꦸꦁ​ꦱꦏꦶꦁ ꧇​꧒​꧐꧇ ꦠ​ꦲꦸꦤ꧀

꧋ ꧇​꧒꧇ ꧉ ꦩꦶ​ꦗꦶ​ꦱꦸ​ꦢ​ꦤ​ꦱ​ꦫ​ꦪ​꧇ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦲ​ꦔꦧ꧀ꦢꦶ​ꦲꦤ꧀ꦠ​ꦮꦶꦱ꧀ꦱꦶꦁ꧇​꧑​꧐꧇ ꦢꦸ​ꦩꦸ​ꦒꦶ​ ꧇​꧒​꧐꧇ ꦠ​ꦲꦸꦤ꧀

꧋ ꧇​꧓꧇ ꧉ ꦩꦶ​ꦗꦶ​ꦠꦸꦩ꧀ꦥꦸꦏ꧀꧇ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦲ​ꦔꦧ꧀ꦢꦶ​ꦏꦶ​ꦫꦁ​ꦱ​ꦏꦶꦁ​ ꧇​꧑​꧐꧇ ꦠ​ꦲꦸꦤ꧀

꧋ ꧇​꧔꧇ ꧉ ꦩꦶ​ꦗꦶ​ꦥꦺꦴ​ꦕꦺꦴꦠ꧀꧇ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦩꦶ​ꦗꦶ​ꦏꦤ꧀ꦛꦶ​ꦧꦺꦴ​ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦸꦂ​ꦩꦠ꧀ꦱ​ꦲꦺꦁ​ꦒ​ꦏꦼ​ꦢꦃ​ꦚ​ꦲꦺꦴ​ꦱ꧀ꦱ​ꦏꦼꦤ꧀ꦮꦁ​ꦱꦸꦭ꧀ꦒꦼ​ꦭꦂ​ꦲꦱ꧀ꦩ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦥ​ꦫꦶꦁꦔꦶ​ꦢꦺ​ꦤꦶꦁ​ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀꧌ꦲꦱ꧀ꦩ​ꦥ​ꦫꦶꦁ​ꦢ​ꦊꦩ꧀꧍ꦭꦤ꧀ꦩ꧀ꦧꦺꦴ​ꦠꦼꦤ꧀ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦏꦼ​ꦥ​ꦉꦁ​ꦔ​ꦏꦼꦤ꧀ꦩ​ꦊ​ꦧꦼꦠ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀꧉

꧋ꦱ​ꦊꦧꦼꦠ꧀ꦠꦶꦁ​ꦔ꧀ꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦶ​ꦗꦼ​ꦗꦶ​ꦧꦃ​ꦲ​ꦤ꧀ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴ​ꦒꦾ​ꦏꦂ​ꦠ​ꦏꦲꦶ​ꦏꦼꦠ꧀ꦏꦤ꧀ꦛꦶ​ꦏ​ꦥꦶ​ꦠ​ꦪꦤ꧀ꦮ​ꦠꦏ꧀ꦱ​ꦠꦿꦶ​ꦪ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦢꦶ​ꦥꦸ​ꦤ꧀ꦫꦶꦥ꧀ꦠ​ꦢꦺ​ꦤꦶꦁ​ꦥ​ꦔꦺ​ꦫꦤ꧀ꦩꦁ​ꦏꦸ​ꦧꦸ​ꦩꦶ​ꦲꦸ​ꦠ​ꦮꦶ​ꦱꦿꦶ​ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲ​ꦩꦼꦁ​ꦏꦸ​ꦧꦸ​ꦮ​ꦤ​꧇꧑꧇​꧈ ꦲꦶꦁ​ꦲꦤ꧀ꦠ​ꦮꦶ​ꦱ꧀ꦱꦶ​ꦥꦸꦤ꧀꧇

꧋ ꧇​꧑꧇ ꧉ ꦚ​ꦮꦶ​ꦗꦶ​꧉ ꦠꦺꦴ​ꦠꦭ꧀꧈ ꦥ꦳ꦺꦴ​ꦏꦸꦱ꧀ꦭꦤ꧀ꦠꦤ꧀ꦱꦃ​ꦲ​ꦱꦿꦃ​ꦣꦸ​ꦩ​ꦠꦼꦁ​ꦒꦸꦱ꧀ꦠꦶ​

꧋ ꧇​꧒꧇ ꧉ ꦒꦽ​ꦒꦼꦠ꧀꧉ ꦲꦶ​ꦧꦼꦏ꧀ꦲꦶꦁ​ꦩꦸꦂꦮꦠ꧀

꧋ ꧇​꧓꧇ ꧉ ꦱꦼꦁ​ꦒꦸꦃ​꧇ꦥꦶ​ꦠ​ꦪ​

꧋ ꧇​꧔꧇ ꧉ ꦲꦺꦴ​ꦫ​ꦩꦶꦁ​ꦏꦸꦃ​꧇ꦩ꧀ꦧꦺꦴ​ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦺꦴ​ꦉꦒ꧀ꦲ​ꦔ​ꦣꦼ​ꦥ꧀ꦥꦶ​ꦥ​ꦕꦺꦴ​ꦧꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦲ​ꦭꦁ​ꦔꦤ꧀

꧋ ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦧꦺꦴ​ꦠꦼꦤ꧀ꦲ​ꦠꦼ​ꦒꦼꦱ꧀ꦧ​ꦝꦺ​ꦲꦁ​ꦱꦭ꧀ꦧ​ꦪꦂ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦏ​ꦛꦃ​꧉ ꦮꦼ​ꦮ​ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦲꦸ​ꦠ​ꦩꦶ​ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦭꦶ​ꦩꦿꦃ​ꦲꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦏꦁ​ꦒꦺ​ꦒ​ꦪꦸꦃ​ꦏ​ꦠꦼꦤ꧀ꦠꦽ​ꦩ꧀ꦩꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦏ​ꦧꦼꦒ꧀ꦗꦤ꧀ꦧ​ꦠꦺꦴꦱ꧀꧉ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦸ​ꦒꦶ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦲ​ꦣꦼ​ꦣ​ꦱꦂ​ꦫ​ꦲꦺꦴꦱ꧀ꦥ​ꦤꦸ​ꦮꦸꦤ꧀ꦲ​ꦩꦂ​ꦒꦶ​ꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦢꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦏꦼ​ꦥ​ꦉꦁ​ꦔ​ꦏꦼꦤ꧀ꦩꦁ​ꦒꦺꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦭ​ꦭ​ꦢꦤ꧀ꦏ​ꦒꦸ​ꦔ​ꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀꧉ ꦱ​ꦭ​ꦗꦼꦁ​ꦔꦶ​ꦥꦸꦤ꧀꧈ ꦧꦧ꧀ꦱ​ꦤꦺꦱ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦧ​ꦝꦺ​ꦢꦶ​ꦥꦸ​ꦤ꧀ꦒ​ꦪꦸꦃ​ꦩꦼ​ꦤ​ꦮꦶ​ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦲꦶꦁ​ꦒꦶꦃ​ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦏꦁ​ꦒꦺ​ꦒ​ꦪꦸꦃ​ꦧꦼꦂ​ꦏꦃ​ꦢ​ꦊꦩ꧀꧉ ꦩꦶ​ꦠꦸ​ꦫꦸꦠ꧀ꦥ​ꦫ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦺ​ꦩ​ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦉ​ꦗꦼ​ꦏꦶ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦠꦸ​ꦩꦼ​ꦏ​ꦭꦤ꧀ꦱ​ꦒꦼꦢ꧀ꦚꦼ​ꦏ​ꦥ꧀ꦥꦶ​ꦏ​ꦧꦼ​ꦠꦃ​ꦲꦤ꧀ꦏ​ꦭꦸ​ꦮꦂ​ꦒ​ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦱꦏ꧀ꦱꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤ꧀ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀꧉

꧋ꦲꦺ​ꦫꦶꦁ​ꦲꦶꦁ​ꦗ​ꦩꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦢꦺ​ꦤꦺ​ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀ꦧꦼ​ꦠꦃ​ꦲ​ꦏꦼꦤ꧀ꦏ​ꦛꦃ​ꦠꦼ​ꦤ​ꦒ​ꦥꦿꦺꦴ​ꦥ꦳ꦺ​ꦱꦶ​ꦪꦺꦴ​ꦤꦭ꧀꧈ ꦲꦶꦁ​ꦱꦏ꧀ꦩꦼ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦏ​ꦛꦃ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦮꦶ​ꦤ​ꦱꦶꦱ꧀꧉ ꦣ​ꦱꦂ​ꦮꦶ​ꦪ​ꦠ​ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀ꦩ​ꦤꦺ​ꦏ​꧈ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦱ​ꦏꦶꦁ​ꦱꦼ​ꦤꦶ​꧈ ꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦧ​ꦧ​ꦒꦤ꧀ꦏꦺꦴꦩ꧀ꦥꦸ​ꦠꦼꦂ​ꦭꦤ꧀ꦲ​ꦏꦸ​ꦠꦤ꧀ꦱꦶ​꧉ ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦤꦼ​ꦢꦃꦲ​ꦏꦼꦤ꧀ꦧꦶ​ꦭꦶꦃ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦩ꧀ꦧꦺꦴ​ꦠꦼꦤ꧀ꦤꦿ​ꦕꦏ꧀ꦢꦺ​ꦤꦶꦁ​ꦥꦿꦶ​ꦪꦤ꧀ꦠꦸꦤ꧀ꦱꦼ​ꦥꦸꦃ​ꦭꦤ꧀ꦩ꧀ꦧꦺꦴ​ꦠꦼꦤ꧀ꦮ​ꦱꦶꦱ꧀꧉ ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦲꦶꦁꦒꦶꦃ​ꦥꦿꦶ​ꦪꦤ꧀ꦠꦸꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦒ​ꦣꦃ​ꦥ​ꦤꦼ​ꦩꦸ​ꦧꦸ​ꦢ​ꦪ​꧈ ꦲꦃꦭꦶ​꧈ ꦲꦸ​ꦒꦶ​ꦧꦼꦏ꧀ꦠꦶ​ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦭꦁ​ꦏꦸꦁ​ꦭꦸ​ꦲꦸꦂ​꧉

꧋ ꦮꦸ​ꦱ​ꦤ​ꦤꦶ​ꦥꦸꦤ꧀꧈ ꦏ​ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼ​ꦤ꧀ꦤ​ꦤ꧀ꦤꦶꦁ​ꦲꦧ꧀ꦢꦶ​ꦢ​ꦊꦩ꧀ꦥꦸ​ꦤꦶ​ꦏ​ꦮꦶ​ꦒ​ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦱ​ꦔꦼꦠ꧀꧉ ꦩ꧀ꦧꦺꦴ​ꦠꦼꦤ꧀ꦤ​ꦩꦸꦁ​ꦏꦁ​ꦒꦺ​ꦩ​ꦲꦼꦩ꧀ꦧꦤ꧀ꦏ​ꦭ​ꦗꦼꦁ​ꦔꦤ꧀ꦱꦼ​ꦢ​ꦪ​ꦗꦼ​ꦗꦶ​ꦧꦃ​ꦲꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦿ​ꦠꦺꦴꦤ꧀꧈ ꦲ​ꦤ​ꦔꦶꦁ​ꦲꦸ​ꦒꦶ​ꦢ​ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦧꦺꦤ꧀ꦠꦺꦁ​ꦲꦶꦁ​ꦠꦶꦤ꧀ꦢꦏ꧀ꦠꦤ꧀ꦢꦸꦏ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦗ​ꦩꦤ꧀ꦲꦶꦁ​ꦏꦁ​ꦫꦶ​ꦏꦠ꧀ꦱ​ꦔꦼꦠ꧀ꦲꦺꦴ​ꦮꦃ​꧉

Karya lan Fungsinipun Abdi Dalem

Saksampunnipun hambiyawarakhakěn hiŋ suṙya 13 maṛět 1755 (jumadilhawal 1680), kŕaton ngayogỿakaṙta hadiniŋṅŕat bětaḥhakěn pamoŋ pŕaja hutawi haparatuṙ hiŋkaŋ sakiŋ goloŋṅan sipil tuwin militeṙ. Abdi daḷěm punika hiŋgiḥ aparatuṙ sipil, dene aparatuṙ militeṙripun hiŋgiḥ pŕajurit kŕaton. Abdi daḷěm gaḍaḥ kaṙya lumaksanakakěn jějibaḥhan hiŋ saběn hoṙganisasi hiŋkaŋ dipunhaděghakěn deniŋ sultan. Tanpa kawontěnnannipun habdi daḷěm, pamarentaḥhan mbotěn sagěd kalampaḥhan.

Saksanessipun nglampaḥhi kaṙya hopěrasiyonal hiŋ saběn hoṙganisasi wontěn hiŋ kŕaton, habdi daḷěm hugi minaŋka habdi budaya. Habdi budaya hiŋgiḥ punika tiyaŋ hiŋkaŋ sagěd lan mampu pariŋ suri tahuladan tumŕap masarakat. Abdi daḷěm kědaḥ sagěd dados patulaḍan tumŕap kagěsaŋṅan hiŋ masarakat, tumindak haḍěḍasaṙ huŋgaḥ-huŋguḥ lan maṅěṙtosi bab tata kŕama. Pŕamila, hesěm hiŋkaŋ tansaḥ sumŕiṅaḥ, gŕapỿak, lan sopan santun hiŋkaŋ hiŋgil punika tumindak hiŋkaŋ dipuntědaḥhakěn deniŋ para habdi daḷěm kŕaton yogỿakaṙta.

Titikkannipun hiŋkaŋ mligi sakiŋ habdi daḷěm kŕaton yogỿakaṙta hiŋgiḥ kadunuŋṅan wontěn busananipun. Busana ẖas habdi daḷěm dipunwastani pěranakkan. Pěranakkan hasallipun sakiŋ těmbuŋ dipunhanakhakěn. Těgěssipun dados habdi daḷěm baḍe dipunhaŋgěp kadosta sětuŋgal sanak hiŋkaŋ dipunwiyosaakěn sakiŋ sětuŋgal hibu. Sědaya habdi daḷěm busananipun sami lan nalika ṅlampaḥhi kaṙya tanpa ṅagěm ḍiŋklik pañcadan. Wondene, habdi daḷěm putŕi mbotěn kěpaṛěŋṅakěn ṅagěm pacakkan. Sědaya měnika hañcassipun kaŋge ñiṙnakhakěn pambeda hantawissiŋ hiŋkaŋ mlarat lan hiŋkaŋ sugiḥ, saheŋga sědaya habdi daḷěm punika timbaŋ kaḷěŋgaḥhannipun. Hiŋ saḷěběttiŋ kŕaton habdi daḷěm dipuntimballi kanṭi těmbuŋ kañca hiŋkaŋ těgěssipun mitra hutawi sanak.

Bab sanes hiŋkaŋ ṅěs hiŋgiḥ punika haŋgennipun guněmman hantawissiŋ para habdi daḷěm. Basa hiŋkaŋ kaginakhakěn hiŋ kŕaton yogỿakaṙta hiŋgiḥ punika basa bagoŋṅan. Basa bagoŋṅan bentěn kaliyan basa jawi hiŋ limŕaḥhipun. Kanṭi basa bagoŋṅan, guněmman hantawissiŋ habdi daḷěm lajěŋ mbotěn wontěn pambeda dŕajat lan paŋkat.

Habdi daḷěm kŕaton yogỿakaṙta dipunpaliḥ dados kaliḥ bageyan hagěŋ, hiŋgiḥ punika: punakawan lan kapŕajan. Habdi daḷěm punakawan punika habdi daḷěm hiŋkaŋ hasallipun sakiŋ masarakat humum. Habdi daḷěm punakawan hiŋgiḥ tanaga hopŕasiyonal hiŋkaŋ nindakhakěn pakaṙyan hiŋ saběn dintěnnipun wontěn saḷěběttiŋ kŕaton. Punika dipunpaliḥ dados kaliḥ goloŋṅan, hiŋgiḥ punika habdi daḷěm punakawan těpas lan habdi daḷěm punakawan cahos. Habdi daḷěm punakawan těpas gaḍaḥ wěkdal pakaṙyan kadosta pěgawe hiŋkaŋ makaṙya wontěn kantoṙ, dene habdi daḷěm punakawan cahos namuŋ sowan wontěn kŕaton saběn sědasa dintěn sěpisan. Punika dipunlampaḥhi kaŋge hanědaḥhakěn tanḍa kuṙmat lan sětỿa minaŋka habdi.

Habdi daḷěm kapŕajan hiŋgiḥ punika hiŋkaŋ hasallipun sakiŋ tni, polri, lan pěgawahi něgěri sipil (pns) hiŋkaŋ dipuntampi lan dipunwisuḍa dados habdi daḷěm. Limŕaḥhipun habdi daḷěm kapŕajan hiŋgiḥ pŕiyantun hiŋkaŋ sami pěnsiyun lajěŋ hasuŋ bulu běkti lan hanḍaṙmakhakěn wěkdallipun, hilmu lan těnaganipun kaŋge biyantu kŕaton kanṭi suka rila.

Habdi daḷěm hiŋkaŋ pakaṙyannipun cakět kaliyan sultan hiŋgiḥ punika kěparak. Pěpanṭan punika limŕaḥhipun laŋkuŋ kaṭaḥ hiŋkaŋ habdi daḷěm hestŕi. Habdi daḷěm kěparak dados salaḥ satuŋgalliŋ pěpanṭan hiŋkaŋ paliŋ cakět kaliyan sultan hamaṙgi gaḍaḥ jějibaḥhan hantawissipun: rumaksa lowaḥhan pusaka, ñumaḍiyakhakěn pirantos hupacara, saṙta ñawissi kabětaḥhannipun sŕi sultan, pŕameswari lan putŕa-putŕi sultan hiŋkaŋ wontěn hiŋ kŕaton.

Sakdereŋṅipun ṛěsmi dipunsaḥhakěn dados habdi daḷěm, calon habdi daḷěm baḍe ṅlampaḥhi proses magaŋ salami 2 tahun. Saḷěběttiŋ 2 tahun punika para habdi magaŋ baḍe dipunbiji sakiŋ kasŕěgěppan haŋgennipun sowan wontěn kŕaton, tekad haŋgennipun ṅabdi, saṙta bakat lan hugi ḍasaṙ wiyatanipun. Saksampunnipun kabiji sahe lan tŕěp lajěŋ dados habdi daḷěm lan dipunwisuda. Wisuda habdi daḷěm kaḷěksanan piŋ kaliḥ saběn tahun, hiŋgiḥ saběn sasi bakda mulud lan sawal.

 Ḍasaṙ dados habdi daḷěm punika hiŋgiḥ komitměn pṙibadi. Habdi daḷěm hiŋkaŋ sampun mbotěn sagěd ṅlampaḥhi kaṙya hamaṙgi yuswa, kasarassan lan sěbab-sěbab sanes baḍe ṅlampaḥhi proses pěmběṙhěntiyan hiŋkaŋ dipunsěbat miji. Hanaṅiŋ haraŋ saṅět kadadosan habdi daḷěm hiŋkaŋ ṅŕahos jěleḥ hutawi munduṙ.

Punika tata haturan gayutipun miji hutawi pŕoses pěmběṙhěntiyan habdi daḷěm:

  1. Miji sudana mulỿa: hiŋkaŋ sampun haṅabdi laŋkuŋ sakiŋ 20 tahun
  2. Miji sudana saraya: hiŋkaŋ sampun haṅabdi hantawissiŋ 10 dumugi 20 tahun
  3. Miji tumpuk: hiŋkaŋ haṅabdi kiraŋ sakiŋ 10 tahun
  4. Miji pocot: dipunmiji kanṭi botěn kuṙmat saheŋga kědaḥ ñahossakěn waŋsul gělaṙ hasma daḷěm hiŋkaŋ dipunpariŋṅi deniŋ sultan (hasma pariŋ daḷěm) lan mbotěn dipunkěpaṛěŋṅakěn maḷěbět wontěn kŕaton.

Saḷěběttiŋ ṅlampaḥhi jějibahannipun habdi daḷěm kŕaton yogỿakaṙta kahikět kanṭi kapitayan watak satŕiya hiŋkaŋ dipunripta deniŋ paṅeran maŋkubumi hutawi sŕi sultan haměŋkubuwana 1, hiŋ hantawisipun:

  1. Ñawiji : total, fokus lan tansaḥ hasŕaḥ ḍumatěŋ gusti
  2. Gŕěgěṭ : Hiběk hiŋ muṙwat
  3. Sěŋguḥ : pitaya
  4. Hora miŋkuḥ : mbotěn hoṛěg haṅaḍěppi pacoban lan halaṅan.

Dados habdi hiŋ kŕaton botěn hatěgěs baḍe haŋsal bayaṙ hiŋkaŋ kaṭaḥ. Wěwaton hiŋkaŋ hutami dados habdi daḷěm limṙaḥhipun kaŋge gayuḥ katěntŕěmman lan kaběgjan batos. Wontěn hugi hiŋkaŋ haḍěḍasaṙ rahos panuwun hamaṙgi sampun dipunkěpaṛěŋṅakěn maŋgen wontěn hiŋ laladan kaguṅannipun sultan. Salajěŋṅipun, bab sanes hiŋkaŋ baḍe dipungayuḥ měnawi dados habdi daḷěm hiŋgiḥ punika kaŋge gayuḥ běṙkaḥ daḷěm. Miturut para habdi daḷěm wontěn kemawon ṛějěki hiŋkaŋ tuměka lan sagěd ñekapi kabětaḥhan kaluwaṙganipun saksampunnipun dados habdi daḷěm.

Heriŋ hiŋ jaman wondene kŕaton bětaḥhakěn kaṭaḥ těnaga pŕofesiyonal, hiŋ sakměnika kaṭaḥ habdi daḷěm hiŋkaŋ winasis. ḍasaṙ wiyatanipun maneka, wontěn sakiŋ sěni, ṅantos babagan komputěṙ lan hakutansi. Punika nědaḥhakěn biliḥ habdi daḷěm mbotěn nŕacak deniŋ pŕiyantun sěpuḥ lan mbotěn wasis. Abdi daḷěm hiŋgiḥ pŕiyantun hiŋkaŋ gaḍaḥ paněmu budaya, haḥli, hugi běkti hiŋkaŋ laŋkuŋ luhuṙ.

Wusananipun, kawontěnnanniŋ habdi daḷěm punika wigatos saṅět. Mbotěn namuŋ kaŋge mahěmban kalajěŋṅān sědaya jějibaḥhan wontěn kŕaton, hanaṅiŋ hugi dados benteŋ hiŋ tindak-tanduk wontěn hiŋ jaman hiŋkaŋ rikat saṅět hewaḥ.

Kaṙya lan fuŋsinipun habdi daḷěm

Saksampunnipun hambiyawarakhakěn hiŋ suṙya 13 maṛět 1755 (jumadilhawal 1680), kŕaton ngayogỿakaṙta hadiniŋṅŕat bětaḥhakěn pamoŋ pŕaja hutawi haparatuṙ hiŋkaŋ sakiŋ goloŋṅan sipil tuwin militeṙ. Abdi daḷěm punika hiŋgiḥ aparatuṙ sipil, dene aparatuṙ militeṙripun hiŋgiḥ pŕajurit kŕaton. Abdi daḷěm gaḍaḥ kaṙya lumaksanakakěn jějibaḥhan hiŋ saběn hoṙganisasi hiŋkaŋ dipunhaděghakěn deniŋ sultan. Tanpa kawontěnnannipun habdi daḷěm, pamarentaḥhan mbotěn sagěd kalampaḥhan.

Saksanessipun nglampaḥhi kaṙya hopěrasiyonal hiŋ saběn hoṙganisasi wontěn hiŋ kŕaton, habdi daḷěm hugi minaŋka habdi budaya. Habdi budaya hiŋgiḥ punika tiyaŋ hiŋkaŋ sagěd lan mampu pariŋ suri tahuladan tumŕap masarakat. Abdi daḷěm kědaḥ sagěd dados patulaḍan tumŕap kagěsaŋṅan hiŋ masarakat, tumindak haḍěḍasaṙ huŋgaḥ-huŋguḥ lan maṅěṙtosi bab tata kŕama. Pŕamila, hesěm hiŋkaŋ tansaḥ sumŕiṅaḥ, gŕapỿak, lan sopan santun hiŋkaŋ hiŋgil punika tumindak hiŋkaŋ dipuntědaḥhakěn deniŋ para habdi daḷěm kŕaton yogỿakaṙta.

Titikkannipun hiŋkaŋ mligi sakiŋ habdi daḷěm kŕaton yogỿakaṙta hiŋgiḥ kadunuŋṅan wontěn busananipun. Busana ẖas habdi daḷěm dipunwastani pěranakkan. Pěranakkan hasallipun sakiŋ těmbuŋ dipunhanakhakěn. Těgěssipun dados habdi daḷěm baḍe dipunhaŋgěp kadosta sětuŋgal sanak hiŋkaŋ dipunwiyosaakěn sakiŋ sětuŋgal hibu. Sědaya habdi daḷěm busananipun sami lan nalika ṅlampaḥhi kaṙya tanpa ṅagěm ḍiŋklik pañcadan. Wondene, habdi daḷěm putŕi mbotěn kěpaṛěŋṅakěn ṅagěm pacakkan. Sědaya měnika hañcassipun kaŋge ñiṙnakhakěn pambeda hantawissiŋ hiŋkaŋ mlarat lan hiŋkaŋ sugiḥ, saheŋga sědaya habdi daḷěm punika timbaŋ kaḷěŋgaḥhannipun. Hiŋ saḷěběttiŋ kŕaton habdi daḷěm dipuntimballi kanṭi těmbuŋ kañca hiŋkaŋ těgěssipun mitra hutawi sanak.

Bab sanes hiŋkaŋ ṅěs hiŋgiḥ punika haŋgennipun guněmman hantawissiŋ para habdi daḷěm. Basa hiŋkaŋ kaginakhakěn hiŋ kŕaton yogỿakaṙta hiŋgiḥ punika basa bagoŋṅan. Basa bagoŋṅan bentěn kaliyan basa jawi hiŋ limŕaḥhipun. Kanṭi basa bagoŋṅan, guněmman hantawissiŋ habdi daḷěm lajěŋ mbotěn wontěn pambeda dŕajat lan paŋkat.

Habdi daḷěm kŕaton yogỿakaṙta dipunpaliḥ dados kaliḥ bageyan hagěŋ, hiŋgiḥ punika: punakawan lan kapŕajan. Habdi daḷěm punakawan punika habdi daḷěm hiŋkaŋ hasallipun sakiŋ masarakat humum. Habdi daḷěm punakawan hiŋgiḥ tanaga hopŕasiyonal hiŋkaŋ nindakhakěn pakaṙyan hiŋ saběn dintěnnipun wontěn saḷěběttiŋ kŕaton. Punika dipunpaliḥ dados kaliḥ goloŋṅan, hiŋgiḥ punika habdi daḷěm punakawan těpas lan habdi daḷěm punakawan cahos. Habdi daḷěm punakawan těpas gaḍaḥ wěkdal pakaṙyan kadosta pěgawe hiŋkaŋ makaṙya wontěn kantoṙ, dene habdi daḷěm punakawan cahos namuŋ sowan wontěn kŕaton saběn sědasa dintěn sěpisan. Punika dipunlampaḥhi kaŋge hanědaḥhakěn tanḍa kuṙmat lan sětỿa minaŋka habdi.

Habdi daḷěm kapŕajan hiŋgiḥ punika hiŋkaŋ hasallipun sakiŋ tni, polri, lan pěgawahi něgěri sipil (pns) hiŋkaŋ dipuntampi lan dipunwisuḍa dados habdi daḷěm. Limŕaḥhipun habdi daḷěm kapŕajan hiŋgiḥ pŕiyantun hiŋkaŋ sami pěnsiyun lajěŋ hasuŋ bulu běkti lan hanḍaṙmakhakěn wěkdallipun, hilmu lan těnaganipun kaŋge biyantu kŕaton kanṭi suka rila.

Habdi daḷěm hiŋkaŋ pakaṙyannipun cakět kaliyan sultan hiŋgiḥ punika kěparak. Pěpanṭan punika limŕaḥhipun laŋkuŋ kaṭaḥ hiŋkaŋ habdi daḷěm hestŕi. Habdi daḷěm kěparak dados salaḥ satuŋgalliŋ pěpanṭan hiŋkaŋ paliŋ cakět kaliyan sultan hamaṙgi gaḍaḥ jějibaḥhan hantawissipun: rumaksa lowaḥhan pusaka, ñumaḍiyakhakěn pirantos hupacara, saṙta ñawissi kabětaḥhannipun sŕi sultan, pŕameswari lan putŕa-putŕi sultan hiŋkaŋ wontěn hiŋ kŕaton.

Sakdereŋṅipun ṛěsmi dipunsaḥhakěn dados habdi daḷěm, calon habdi daḷěm baḍe ṅlampaḥhi proses magaŋ salami 2 tahun. Saḷěběttiŋ 2 tahun punika para habdi magaŋ baḍe dipunbiji sakiŋ kasŕěgěppan haŋgennipun sowan wontěn kŕaton, tekad haŋgennipun ṅabdi, saṙta bakat lan hugi ḍasaṙ wiyatanipun. Saksampunnipun kabiji sahe lan tŕěp lajěŋ dados habdi daḷěm lan dipunwisuda. Wisuda habdi daḷěm kaḷěksanan piŋ kaliḥ saběn tahun, hiŋgiḥ saběn sasi bakda mulud lan sawal.

 Ḍasaṙ dados habdi daḷěm punika hiŋgiḥ komitměn pṙibadi. Habdi daḷěm hiŋkaŋ sampun mbotěn sagěd ṅlampaḥhi kaṙya hamaṙgi yuswa, kasarassan lan sěbab-sěbab sanes baḍe ṅlampaḥhi proses pěmběṙhěntiyan hiŋkaŋ dipunsěbat miji. Hanaṅiŋ haraŋ saṅět kadadosan habdi daḷěm hiŋkaŋ ṅŕahos jěleḥ hutawi munduṙ.

Punika tata haturan gayutipun miji hutawi pŕoses pěmběṙhěntiyan habdi daḷěm:

  1. Miji sudana mulỿa: hiŋkaŋ sampun haṅabdi laŋkuŋ sakiŋ 20 tahun
  2. Miji sudana saraya: hiŋkaŋ sampun haṅabdi hantawissiŋ 10 dumugi 20 tahun
  3. Miji tumpuk: hiŋkaŋ haṅabdi kiraŋ sakiŋ 10 tahun
  4. Miji pocot: dipunmiji kanṭi botěn kuṙmat saheŋga kědaḥ ñahossakěn waŋsul gělaṙ hasma daḷěm hiŋkaŋ dipunpariŋṅi deniŋ sultan (hasma pariŋ daḷěm) lan mbotěn dipunkěpaṛěŋṅakěn maḷěbět wontěn kŕaton.

Saḷěběttiŋ ṅlampaḥhi jějibahannipun habdi daḷěm kŕaton yogỿakaṙta kahikět kanṭi kapitayan watak satŕiya hiŋkaŋ dipunripta deniŋ paṅeran maŋkubumi hutawi sŕi sultan haměŋkubuwana 1, hiŋ hantawisipun:

  1. Ñawiji : total, fokus lan tansaḥ hasŕaḥ ḍumatěŋ gusti
  2. Gŕěgěṭ : Hiběk hiŋ muṙwat
  3. Sěŋguḥ : pitaya
  4. Hora miŋkuḥ : mbotěn hoṛěg haṅaḍěppi pacoban lan halaṅan.

Dados habdi hiŋ kŕaton botěn hatěgěs baḍe haŋsal bayaṙ hiŋkaŋ kaṭaḥ. Wěwaton hiŋkaŋ hutami dados habdi daḷěm limṙaḥhipun kaŋge gayuḥ katěntŕěmman lan kaběgjan batos. Wontěn hugi hiŋkaŋ haḍěḍasaṙ rahos panuwun hamaṙgi sampun dipunkěpaṛěŋṅakěn maŋgen wontěn hiŋ laladan kaguṅannipun sultan. Salajěŋṅipun, bab sanes hiŋkaŋ baḍe dipungayuḥ měnawi dados habdi daḷěm hiŋgiḥ punika kaŋge gayuḥ běṙkaḥ daḷěm. Miturut para habdi daḷěm wontěn kemawon ṛějěki hiŋkaŋ tuměka lan sagěd ñekapi kabětaḥhan kaluwaṙganipun saksampunnipun dados habdi daḷěm.

Heriŋ hiŋ jaman wondene kŕaton bětaḥhakěn kaṭaḥ těnaga pŕofesiyonal, hiŋ sakměnika kaṭaḥ habdi daḷěm hiŋkaŋ winasis. ḍasaṙ wiyatanipun maneka, wontěn sakiŋ sěni, ṅantos babagan komputěṙ lan hakutansi. Punika nědaḥhakěn biliḥ habdi daḷěm mbotěn nŕacak deniŋ pŕiyantun sěpuḥ lan mbotěn wasis. Abdi daḷěm hiŋgiḥ pŕiyantun hiŋkaŋ gaḍaḥ paněmu budaya, haḥli, hugi běkti hiŋkaŋ laŋkuŋ luhuṙ.

Wusananipun, kawontěnnanniŋ habdi daḷěm punika wigatos saṅět. Mbotěn namuŋ kaŋge mahěmban kalajěŋṅān sědaya jějibaḥhan wontěn kŕaton, hanaṅiŋ hugi dados benteŋ hiŋ tindak-tanduk wontěn hiŋ jaman hiŋkaŋ rikat saṅět hewaḥ.

ꦗꦮ PUJL JGST

ꦥꦭꦶꦁꦄꦚꦂ