ꦱꦏꦶꦁꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦠꦶꦁꦏꦝꦲꦸꦭꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦢꦸꦩꦸꦒꦶꦥꦁꦔꦶꦫꦶꦢ꧀ꦧꦸꦢꦪ

ꦱꦏꦶꦁꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦠꦶꦁꦏꦝꦲꦸꦭꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦢꦸꦩꦸꦒꦶꦥꦁꦔꦶꦫꦶꦢ꧀ꦧꦸꦢꦪ
꧋ꦏꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦱꦒꦼꦢ꧀ꦲꦸꦮꦭ꧀ꦱꦏꦶꦁꦥꦼꦫꦁꦲꦤ꧀ꦠꦫꦤꦶꦁꦥꦔꦺꦫꦤ꧀ꦩꦁꦏꦸꦧꦸꦩꦶꦏꦭꦮꦤ꧀꧌ꦥ꦳ꦺ꧈ ꦲꦺꦴ꧈ ꦕꦺ꧍꧌ ꧇꧑꧗꧔꧖꧇ꦢꦸꦩꦸꦒꦶ꧇꧑꧗꧕꧕꧇ ꧍꧉ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦥꦼꦫꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦸꦒꦶꦏꦮꦱ꧀ꦠꦤꦤ꧀ꦥꦼꦫꦁꦩꦁꦏꦸꦧꦸꦩꦺꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏ꧈ ꦥꦔꦺꦫꦤ꧀ꦩꦁꦏꦸꦧꦸꦩꦶꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦧꦶꦪꦤ꧀ꦠꦸꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦱꦏꦛꦃꦲꦶꦁꦮꦢꦾꦧꦭ꧈ ꦏꦊꦧꦼꦠ꧀ꦱꦼꦤ꧀ꦠꦤꦢꦊꦩ꧀ꦱꦏꦶꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀꧈ ꦲꦶꦁꦲꦤ꧀ꦠꦮꦶꦱ꧀ꦱꦶꦥꦸꦤ꧀ꦫꦢꦺꦤ꧀ꦫꦁꦒꦥꦿꦮꦶꦫꦱꦼꦤ꧀ꦠꦶꦏ꧈ ꦥꦔꦺꦫꦤ꧀ꦲꦢꦶꦮꦶꦗꦪ꧈ ꦥꦔꦺꦫꦤ꧀ꦱꦶꦔꦱꦫꦶ꧈ ꦥꦔꦺꦫꦤ꧀ꦲꦔꦧꦺꦲꦶ꧈ ꦭꦤ꧀ꦫꦢꦺꦤ꧀ꦩꦱ꧀ꦱꦲꦶꦢ꧀꧈ ꦱꦼꦤ꧀ꦠꦤꦢꦊꦩ꧀ꦏꦱꦼꦧꦠ꧀ꦒꦣꦃꦮꦢꦾꦧꦭꦥꦶꦪꦩ꧀ꦧꦏ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦠꦼꦩ꧀ꦠꦸꦤ꧀ꦝꦺꦫꦺꦏ꧀ꦝꦠꦼꦁꦥꦼꦫꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦏꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦤ꧀ꦢꦺꦤꦶꦁꦱꦁꦤꦪꦏ꧉
꧋ꦥꦼꦫꦁꦩꦁꦏꦸꦧꦸꦩꦺꦤ꧀ꦥꦸꦂꦤꦏꦤ꧀ꦛꦶꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦸꦥꦏꦠ꧀ꦠꦶꦥꦿꦗꦚ꧀ꦗꦺꦤ꧀ꦒꦶꦪꦤ꧀ꦠꦶ꧉ ꦥꦿꦗꦚ꧀ꦗꦺꦤ꧀ꦒꦶꦪꦤ꧀ꦠꦶꦲꦸꦒꦶꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦠꦤ꧀ꦝꦭꦲꦶꦂꦫꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧉ ꦏꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦿꦗꦤ꧀ꦲꦺꦁꦒꦭ꧀꧈ ꦥꦿꦩꦶꦭꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦭꦶꦩꦿꦃꦩꦼꦤꦮꦶꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦥꦿꦁꦏꦠ꧀ꦏꦁꦒꦺꦲꦔ꧀ꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦶꦥꦩꦫꦺꦤ꧀ꦠꦲꦤ꧀꧈ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶꦢꦊꦩ꧀ꦥꦶꦤꦁꦏꦲꦥꦫꦠ꧀ꦱꦶꦥꦶꦭ꧀ꦭꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦥꦶꦤꦁꦏꦲꦥꦫꦠ꧀ꦩꦶꦭꦶꦠꦺꦂ꧉ ꦧꦽꦒꦢꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦔ꧀ꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦶꦥꦼꦫꦁꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦥꦼꦫꦁꦩꦁꦏꦸꦧꦸꦩꦺꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦭꦗꦼꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦕꦶꦏꦭ꧀ꦧꦏꦭ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧉
꧋ꦩ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦩꦺꦴꦏꦭ꧀ꦩꦼꦤꦮꦶꦱꦭꦗꦼꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦼꦏꦶꦪꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦩꦶꦭꦶꦠꦺꦂꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠꦱꦗꦿꦺꦴꦤꦶꦁꦥꦩꦫꦺꦤ꧀ꦠꦃꦲꦤ꧀ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧑꧇ ꦏꦊꦧꦼꦠ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦏꦶꦪꦠ꧀꧈ ꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦒꦼꦒꦩ꧀ꦧꦂ꧈ ꦤꦭꦶꦏꦠꦲꦸꦤ꧀ ꧇꧑꧗꧘꧑꧇ ꧈ ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧑꧇ ꦱꦒꦼꦢ꧀ꦚꦼꦩ꧀ꦧꦢꦤꦶꦥꦚꦸꦮꦸꦤ꧀ꦤꦤꦶꦁꦮꦭꦤ꧀ꦢꦶꦲꦶꦁꦏꦁꦚꦸꦮꦸꦤ꧀ꦧꦶꦪꦤ꧀ꦠꦸꦲꦶꦁꦱꦗꦿꦺꦴꦤꦶꦁꦥꦼꦫꦁꦩꦼꦁꦱꦃꦲꦶꦁꦒꦿꦶꦱ꧀꧈ ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧑꧇ ꦔꦶꦤ꧀ꦠꦸꦤ꧀ ꧇꧑꧑꧓꧒꧇ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦝꦠꦼꦁꦧꦠꦥ꦳ꦶꦪ꧉ ꦒꦸꦁꦒꦸꦁꦔꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁ ꧇꧑꧐꧐꧐꧇ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀꧈ ꧇꧑꧐꧐꧇ ꦮꦢꦾꦧꦭꦤꦶꦁꦲꦢꦶꦥꦠꦶꦲꦤꦺꦴꦩ꧀ꦭꦤ꧀ ꧇꧓꧒꧇ ꦥꦽꦮꦶꦫꦥꦔꦺꦫꦤ꧀꧈
꧋ꦏꦼꦏꦶꦪꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦩꦶꦭꦶꦠꦺꦂꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠꦔꦽꦩ꧀ꦧꦏꦩꦭꦶꦃꦤꦭꦶꦏꦥꦩꦫꦺꦤ꧀ꦠꦃꦲꦤ꧀ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧒꧇ ꧉ ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧒꧇ ꦱꦼꦫꦶꦏ꧀ꦱꦔꦼꦠ꧀ꦝꦠꦼꦁꦮꦭꦤ꧀ꦢꦲꦶꦁꦏꦁꦠꦸꦩꦿꦥ꧀ꦥꦚ꧀ꦗꦼꦤꦼꦁꦔꦤ꧀ꦢꦊꦩ꧀꧈ ꦮꦭꦤ꧀ꦢꦔꦶꦫꦁꦔꦶꦏꦮꦶꦧꦮꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦏꦸꦮꦱꦤꦶꦥꦸꦤ꧀꧈ ꦲꦩꦂꦒꦶꦥꦸꦤꦶꦏꦥꦚ꧀ꦗꦼꦤꦼꦁꦔꦤ꧀ꦢꦊꦩ꧀ꦭꦗꦼꦁꦩ꧀ꦧꦔꦸꦤ꧀ꦏꦼꦏꦶꦪꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦩꦶꦭꦶꦠꦺꦂꦥꦶꦤꦁꦏꦕꦼꦕꦮꦶꦱ꧀ꦩꦼꦤꦮꦶꦏꦼꦢꦃꦔ꧀ꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦶꦥꦼꦫꦁ꧉
꧋ꦱꦼꦏꦮꦤ꧀ꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦧꦔꦸꦤ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦩꦿꦺꦴꦗꦺꦴꦭ꧀ꦭꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦩꦼꦏ꧀ꦠꦤꦶꦧꦱ꧀ꦠꦶꦪꦺꦴꦤ꧀ꦲꦸꦠꦮꦶꦩꦼꦤꦫꦏꦁꦒꦺꦩꦤ꧀ꦠꦻꦴꦱꦲꦺꦁꦒꦱꦒꦼꦢ꧀ꦏꦠꦶꦁꦔꦭ꧀ꦏꦢꦺꦴꦱ꧀ꦲꦶꦁꦱꦩꦼꦤꦶꦏ꧉ ꦩꦼꦫꦶꦪꦼꦩ꧀ꦩꦼꦫꦶꦪꦼꦩ꧀ꦲꦺꦁꦒꦭ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦕꦺꦴꦂꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦒꦽꦱꦶꦏ꧀꧈ ꦭꦤ꧀ꦥꦶꦫꦤ꧀ꦠꦶꦒꦼꦒꦩꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦲꦶꦁꦥꦧꦿꦶꦏ꧀ꦱꦚ꧀ꦗꦠꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦺꦴꦠꦒꦼꦣꦺ꧉
꧋ꦤꦭꦶꦏꦠꦲꦸꦤ꧀ ꧇꧑꧘꧐꧘꧇ ꧈ ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧒꧇ ꦒꦣꦃꦏꦶꦫꦁꦭꦁꦏꦸꦁ ꧇꧑꧗꧖꧕꧇ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀꧈ ꧇꧙꧗꧖꧇ ꦲꦶꦁꦲꦤ꧀ꦠꦮꦶꦱ꧀ꦱꦶꦥꦸꦤ꧀ꦔꦒꦼꦩ꧀ꦱꦚ꧀ꦗꦠꦧꦼꦣꦶꦭ꧀꧈ ꦱꦼꦢꦪꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦩꦶꦤꦁꦏꦥꦔꦶꦫꦶꦢ꧀ꦥꦿꦶꦧꦢꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦒꦗꦶꦲꦮꦸꦗꦸꦢ꧀ꦥꦊꦩꦃꦲꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦱꦒꦼꦢ꧀ꦩꦥꦤ꧀ꦲꦶꦁꦕꦏꦼꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀꧈
꧋ꦏꦗꦮꦶꦥꦱꦸꦏꦤ꧀ꦲꦶꦱ꧀ꦠꦶꦩꦺꦮꦥꦸꦤꦶꦏ꧈ ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦱꦒꦼꦢ꧀ꦔꦶꦤ꧀ꦠꦸꦤ꧀ꦮꦢꦾꦧꦭꦥꦫꦥꦔꦿꦺꦃꦥꦿꦗꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦮꦱ꧀ꦠꦤꦶꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦲꦫꦃꦲꦤ꧀꧈ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ ꧇꧗꧒꧔꧖꧇ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦒꦣꦃꦲꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀꧈ ꦭꦗꦼꦁꦱꦏꦶꦁꦥꦫꦧꦸꦥꦠꦶ꧈ ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦠꦱꦶꦃꦱꦒꦼꦢ꧀ꦲꦤ꧀ꦠꦸꦏ꧀ ꧇꧒꧑꧒꧖꧇ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦩꦭꦶꦃ꧈ ꦱꦒꦼꦢ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦸꦩꦼꦉꦥ꧀ꦥꦶ꧈ ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦱꦒꦼꦢ꧀ꦔꦼꦩ꧀ꦥꦭ꧀ꦭꦏꦼꦤ꧀ꦮꦢꦾꦧꦭꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦏꦛꦃꦲꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦶꦫꦁꦭꦁꦏꦸꦁ ꧇꧑꧐꧐꧐꧐꧇ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦩꦼꦤꦮꦶꦱꦮꦼꦒ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦧꦼꦠꦃꦲꦏꦼꦤ꧀꧈
꧋ꦧꦽꦒꦢꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦒꦣꦃꦲꦶꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦤꦭꦶꦏꦱꦼꦩꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦒꦣꦃꦏꦭꦒꦺꦪꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦶꦪꦩ꧀ꦧꦏ꧀ꦥꦶꦪꦩ꧀ꦧꦏ꧀꧈ ꦏꦢꦺꦴꦱ꧀ꦠꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦱꦸꦫꦤꦠ꧈ ꦩꦶꦤꦁꦏꦥꦱꦸꦏꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦏꦼꦭꦺꦴꦩ꧀ꦥꦺꦴꦏ꧀ꦥꦼꦗꦧꦠ꧀ꦲꦒꦩꦶꦲꦶꦁꦏꦁꦔꦒꦼꦩ꧀ꦱꦚ꧀ꦗꦠ꧉
꧋ꦱꦼꦩꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦸꦒꦶꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦝꦲꦺꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦱꦭ꧀ꦭꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦱꦸꦭꦮꦼꦱꦶ꧉ ꦥꦱꦸꦏꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦤꦏꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦗꦮꦭꦤ꧀ꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦧꦒꦺꦪꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦼꦏꦶꦪꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦫꦢꦺꦤ꧀ꦩꦱ꧀ꦱꦲꦶꦢ꧀꧈ ꦮꦶꦮꦶꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦤꦭꦶꦏꦥꦔꦺꦫꦤ꧀ꦩꦁꦏꦸꦧꦸꦩꦶ꧌ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦭꦗꦼꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦗꦼꦗꦸꦭꦸꦏ꧀ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧑꧇ ꧍ꦭꦤ꧀ꦫꦢꦺꦤ꧀ꦩꦱ꧀ꦱꦲꦶꦢ꧀ꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦱꦼꦏꦸꦠꦸ꧉ ꦤꦔꦶꦁꦏꦭꦱꦼꦩꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦥꦢꦸꦢꦺꦴꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦗꦭꦂꦫꦶꦕꦼꦕꦺꦴꦁꦏꦿꦃꦲꦤ꧀ꦠꦫꦤꦶꦁꦫꦢꦺꦤ꧀ꦩꦱ꧀ꦱꦲꦶꦢ꧀ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦒꦂꦮꦤꦶꦥꦸꦤ꧀꧈ ꦫꦠꦸꦧꦼꦤ꧀ꦢꦫꦲꦶꦁꦏꦁꦩꦶꦤꦁꦏꦥꦸꦠꦿꦶꦱꦏꦶꦁꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧑꧇
꧋ꦫꦢꦺꦤ꧀ꦩꦱ꧀ꦱꦲꦶꦢ꧀ꦭꦗꦼꦁꦔꦺꦴꦤ꧀ꦢꦸꦂꦫꦏꦼꦤ꧀ꦒꦂꦮꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦏꦤ꧀ꦛꦶꦥꦔꦶꦫꦶꦢ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦥꦶꦭꦶꦃꦲꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦩ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦱꦤꦺꦱ꧀ꦲꦶꦁꦒꦶꦃꦥꦸꦤꦶꦏꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦝꦲꦺꦁ꧉ ꦢꦸꦩꦸꦒꦶꦲꦶꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧈ ꦫꦺꦴꦩ꧀ꦧꦺꦴꦁꦔꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦩ꧀ꦥꦶꦏꦤ꧀ꦛꦶꦱꦼꦏꦺꦕꦢꦺꦤꦶꦁꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧑꧇ ꧉ ꦲꦩꦂꦒꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦭꦁꦏꦸꦁꦱꦸꦥꦼꦏꦼꦠ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏ꧈ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦝꦲꦺꦁꦚꦸꦥꦏꦠ꧀ꦠꦶꦧꦶꦭꦶꦃꦩ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦱꦶꦪꦺꦴꦱ꧀ꦮꦁꦱꦸꦭ꧀ꦭꦤ꧀ꦩꦶꦭꦶꦃꦲꦔꦧ꧀ꦢꦶꦱꦼꦠꦾꦣꦸꦩꦠꦼꦁꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧑꧇ ꧉
꧋ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦸꦒꦶꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦭꦔꦼꦤ꧀ꦏꦸꦱꦸꦩ꧉ ꦲꦱꦿꦶꦁꦏꦱꦼꦧꦠ꧀ꦲꦸꦒꦶꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦲꦺꦱ꧀ꦠꦿꦶ꧌ꦮꦢꦺꦴꦤ꧀꧍꧉ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦭꦔꦼꦤ꧀ꦏꦸꦱꦸꦩꦥꦸꦤꦶꦏꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦮꦢꦺꦴꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦱꦭ꧀ꦭꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦥꦸꦠꦿꦶꦥꦼꦗꦧꦠ꧀ꦲꦸꦠꦮꦶꦱꦼꦤ꧀ꦠꦤꦢꦊꦩ꧀ꦲꦶꦁꦱꦗꦿꦺꦴꦤꦶꦁꦥꦢꦼꦱꦤ꧀꧈ ꦏꦥꦿꦶꦒꦼꦭ꧀ꦭꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦭꦔꦼꦤ꧀ꦏꦸꦱꦸꦩꦤꦠꦺꦢꦩꦼꦭ꧀ꦒꦸꦩꦸꦤꦶꦁꦢꦤ꧀ꦢꦼꦼꦼꦊꦱ꧀ꦤꦭꦶꦏꦱꦺꦴꦮꦤ꧀ꦲꦶꦁꦠꦲꦸꦤ꧀ ꧇꧑꧘꧐꧙꧇ ꧉ ꦥꦶꦤꦁꦏꦒꦸꦧꦼꦂꦤꦸꦂꦗꦺꦤ꧀ꦢꦿꦭ꧀ꦲꦶꦤ꧀ꦝꦶꦪꦧꦼꦭꦤ꧀ꦝꦲꦶꦁꦮꦼꦏ꧀ꦢꦭ꧀ꦩꦼꦤꦶꦏ꧈ ꦥꦶꦪꦩ꧀ꦧꦏ꧀ꦏꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦱꦸꦒꦸꦃꦲꦤ꧀ꦥꦒꦼꦭꦂꦫꦤ꧀ꦲꦮꦸꦗꦸꦢ꧀ꦥꦼꦫꦁꦥꦼꦫꦁꦔꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦶꦱꦼꦏꦮꦤ꧀ꦢꦱꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦭꦔꦼꦤ꧀ꦏꦸꦱꦸꦩꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦲꦭꦸꦤ꧀ꦲꦭꦸꦤ꧀ꦏꦶꦢꦸꦭ꧀꧈ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦮꦢꦺꦴꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦱꦒꦼꦢ꧀ꦤꦶꦠꦶꦃꦏꦥꦭ꧀ꦭꦤ꧀ꦠꦁꦏꦱ꧀꧈ ꦲꦸꦒꦶꦱꦒꦼꦢ꧀ꦩ꧀ꦧꦼꦝꦶꦭ꧀ꦱꦭ꧀ꦥ꦳ꦺꦴꦏꦤ꧀ꦛꦶꦠꦶꦠꦶꦱ꧀꧈
꧋ꦏꦢꦺꦴꦱ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦏꦥꦺꦠꦁ꧈ ꦧꦶꦭꦶꦃꦥꦢꦸꦢꦺꦴꦤ꧀ꦲꦤꦠꦫꦤꦶꦁꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧒꧇ ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦥꦩꦉꦤ꧀ꦠꦃꦏꦺꦴꦭꦺꦴꦤꦶꦪꦭ꧀ꦱꦁꦱꦪꦲꦒꦼꦁ꧉ ꦥꦢꦸꦢꦺꦴꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦗꦭꦂꦫꦶꦠꦼꦤ꧀ꦠꦫꦲꦶꦁꦒꦿꦶꦱ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦫꦶꦏꦭꦱꦼꦩꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦔꦸꦮꦱꦤꦶꦲꦶꦤ꧀ꦝꦶꦪꦧꦼꦭꦤ꧀ꦝꦭꦗꦼꦁꦔ꧀ꦭꦸꦫꦸꦒ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦱꦊꦧꦼꦠ꧀ꦠꦶꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧉ ꦫꦶꦏꦭꦠꦁꦒꦭ꧀ ꧇꧒꧐꧇ ꦗꦸꦤꦶ ꧇꧑꧘꧑꧒꧇ ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦱꦒꦼꦢ꧀ꦢꦶꦥꦸꦚ꧀ꦗꦼꦧꦺꦴꦭ꧀꧈ ꦊꦭꦏꦺꦴꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦮꦱ꧀ꦠꦤꦶꦒꦺꦒꦺꦂꦱꦼꦥꦺꦲꦶ꧈ ꦱꦏꦶꦁꦤꦩꦫꦺꦱꦶꦩꦺꦤ꧀ꦱꦼꦥꦺꦴꦪ꧀ꦲꦱꦭ꧀ꦲꦶꦤ꧀ꦝꦶꦪꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦫꦺꦏꦿꦸꦠ꧀ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦲꦶꦁꦒꦿꦶꦱ꧀ꦤꦭꦶꦏꦤꦼꦩ꧀ꦥꦸꦃꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀꧈
꧋ꦲꦮꦺꦴꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠꦗꦭꦂꦫꦶꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧒꧇ ꦱꦺꦭꦺꦃꦏꦼꦥꦿꦧꦺꦴꦤ꧀꧈ ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧒꧇ ꦭꦗꦼꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦒꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦥꦔꦺꦫꦤ꧀ꦥꦠꦶꦲꦶꦁꦏꦁꦭꦗꦼꦁꦒꦣꦃꦒꦼꦭꦂꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧓꧇ ꧉ ꦲꦩꦂꦒꦶꦏꦲꦮꦺꦴꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏ꧈ ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦺꦁꦒꦭ꧀ꦏꦤ꧀ꦛꦶꦥꦏ꧀ꦱꦤꦺꦏꦼꦤ꧀ꦤꦶꦥꦿꦗꦚ꧀ꦗꦺꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦥꦩꦫꦺꦤ꧀ꦠꦃꦏꦺꦴꦭꦺꦴꦤꦶꦪꦭ꧀꧈ ꦥꦿꦗꦚ꧀ꦗꦺꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦲꦤ꧀ꦠꦮꦶꦱ꧀ꦱꦶꦥꦸꦤ꧀ꦩꦥꦼꦁꦔꦶꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦱꦸꦥꦢꦺꦴꦱ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦉꦁꦔꦏꦼꦤ꧀ꦒꦣꦃꦥꦱꦸꦏꦤ꧀ꦩꦶꦭꦶꦠꦺꦂꦩꦼꦤꦥꦏꦺꦩꦮꦺꦴꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦫꦶꦁꦔꦶꦲꦶꦢꦶꦤ꧀ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦥꦩꦫꦺꦤ꧀ꦠꦃꦮꦭꦤ꧀ꦢꦶ꧉ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦤꦩꦸꦁꦏꦁꦒꦺꦥꦔꦶꦫꦶꦢ꧀ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦲꦚ꧀ꦗꦒꦶꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀꧈
꧋ꦤꦭꦶꦏꦥꦩꦫꦺꦤ꧀ꦠꦃꦲꦤ꧀ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧔꧇ ꧈ ꦥꦔꦸꦢꦶꦏꦁꦒꦺꦢꦩꦼꦭ꧀ꦱꦼꦏꦼꦁꦔꦶꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦭꦗꦼꦁꦔꦏꦼꦤ꧀ꦩꦭꦶꦃ꧈ ꦒꦸꦁꦒꦸꦁꦔꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦸꦢ꧉ ꦏꦢꦸꦤꦸꦁꦔꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦏ꧀ꦢꦺꦫꦺꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦊꦧꦼꦠ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦶꦤ꧀ꦝꦃꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦗꦮꦶꦏꦤ꧀ꦛꦶꦮꦼꦮꦠꦺꦴꦤ꧀ꦧꦶꦭꦶꦃꦮꦼꦮꦼꦁꦏꦺꦴꦤ꧀ꦲꦶꦁꦊꦧꦼꦠ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦏꦼꦧꦏ꧀꧈
꧋ꦤꦭꦶꦏꦥꦩꦫꦺꦤ꧀ꦠꦃꦲꦤ꧀ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ꧀ ꧇꧕꧇ ꧈ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦥꦼꦫꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦒꦼꦁꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦱꦸꦗꦫꦃꦥꦸꦭꦺꦴꦗꦮ꧉ ꦥꦼꦫꦁꦏꦱꦼꦧꦠ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦶꦩ꧀ꦥꦶꦤ꧀ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦥꦔꦺꦫꦤ꧀ꦢꦶꦥꦤꦼꦒꦫ꧈ ꦥꦸꦠꦿꦢꦊꦩ꧀ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧓꧇ ꧉ ꦥꦿꦩꦶꦭꦩꦏꦠꦼꦤ꧀ꦲꦱꦿꦶꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦼꦧꦠ꧀ꦥꦼꦫꦁꦢꦶꦥꦤꦼꦒꦫꦲꦸꦠꦮꦶꦥꦼꦫꦁꦗꦮ꧌ ꧇꧑꧘꧒꧕꧇ꦢꦸꦩꦸꦒꦶ ꧇꧑꧘꧓꧐꧇ ꧍
꧋ꦥꦼꦫꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦭꦗꦼꦁꦮꦶꦪꦂꦭꦤ꧀ꦭꦩꦶꦥꦸꦤꦶꦏꦤꦸꦮꦸꦃꦲꦏꦼꦤ꧀ꦠꦿꦲꦸꦩꦥꦶꦲꦏ꧀ꦮꦭꦤ꧀ꦢ꧉ ꦮꦭꦤ꧀ꦢꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦏꦼꦂꦱꦩꦭꦶꦃꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦮꦪꦃꦮꦪꦃꦱꦒꦼꦢ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦒꦶꦤꦏ꧀ꦏꦏꦼꦤ꧀ꦏꦁꦒꦺꦲꦔꦭꦁꦔꦶꦮꦭꦤ꧀ꦢꦶ꧉ ꦲꦩꦂꦒꦶꦥꦸꦤꦶꦏꦱꦼꦥꦶꦤ꧀ꦝꦃꦩꦭꦶꦃꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦥꦩꦁꦏꦱ꧀ꦱꦤ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦏꦛꦃ꧈ ꦒꦸꦁꦒꦸꦁꦔꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦼꦱꦠꦸꦮꦤ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦸꦢꦱꦼꦥꦫꦺꦴ꧈ ꦤꦩꦸꦁꦏꦤ꧀ꦠꦸꦤ꧀ꦠꦶꦒꦮꦼꦭꦱ꧀ꦏꦺꦩꦮꦺꦴꦤ꧀꧈ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦱꦧꦼꦤ꧀ꦏꦼꦱꦠꦸꦮꦤ꧀ꦏꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦤꦏꦼꦤ꧀ꦥꦼꦭꦸꦚ꧀ꦕꦸꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦱꦚ꧀ꦗꦠꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦥꦼꦂꦱꦺꦴꦤꦶꦭ꧀ꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦱꦸꦢꦤꦩꦸꦁꦏꦤ꧀ꦠꦸꦤ꧀ꦱꦼꦥꦿꦥꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤ꧀꧈ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦮꦶꦮꦶꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦩꦶꦤꦁꦏꦗꦸꦫꦸꦗꦒꦏꦼꦝꦲꦸꦭꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦱꦥꦸꦤꦶꦏꦤꦩꦸꦁꦏꦒꦼꦩ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦱꦺꦫꦺꦩꦺꦴꦤꦶꦪꦭ꧀ꦲꦸꦠꦮꦶꦲꦸꦥꦕꦫꦏꦼꦩꦮꦺꦴꦤ꧀꧈
꧋ꦢꦸꦏꦱꦼꦩꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦧꦧꦒꦤ꧀ꦩꦶꦭꦶꦠꦺꦂꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦁꦏꦱ꧀ꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦠꦼꦭꦱ꧀꧈ ꦤꦁꦔꦶꦁꦱꦶꦱꦶꦏꦧꦸꦢꦪꦤ꧀ꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦔꦽꦩ꧀ꦧꦏ꧉ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦮꦼꦏ꧀ꦢꦭ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦱꦼꦫꦒꦩ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦫꦸꦩꦶꦪꦶꦤ꧀ꦤꦩꦸꦁꦥꦿꦱꦗꦮꦶꦮꦶꦠ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦉꦩ꧀ꦧꦏꦏ꧀ꦏꦏꦼꦤ꧀ꦱꦸꦥꦢꦺꦴꦱ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦱꦼꦩꦫꦏ꧀ꦭꦤ꧀ꦱꦲꦺꦤꦭꦶꦏꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦶꦔꦭ꧀ꦭꦶ꧉
꧋ꦏꦲꦤꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦏꦭꦗꦼꦁꦔꦏꦼꦤ꧀ꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦱꦸꦫꦸꦢ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧘꧇ ꧉ ꦒꦸꦧꦼꦂꦤꦸꦂꦗꦺꦤ꧀ꦢꦼꦫꦭ꧀ꦲꦶꦤ꧀ꦝꦶꦪ꧉ ꦲꦺꦭ꧀꧈ ꦲꦢꦩ꧀ꦚꦏꦼꦠ꧀ꦠꦶꦕꦭꦺꦴꦤ꧀ꦫꦗꦲꦶꦁꦏꦁꦏꦥꦶꦭꦶꦃ꧈ ꧌ꦒ꧈ ꦫ꧈ ꦩ꧉꧍ꦢꦺꦴꦫꦺꦴꦗꦠꦸꦤ꧀꧌ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦭꦗꦼꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦱ꧀ꦩꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧙꧇ ꧍꧉ ꦒꦸꦧꦼꦂꦤꦸꦂꦲꦢꦩ꧀ꦥꦫꦶꦁꦏꦺꦴꦤ꧀ꦠꦿꦏ꧀ꦥꦺꦴꦭꦶꦠꦶꦏ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦭꦃꦱꦼꦠꦸꦁꦒꦭ꧀ꦥꦱꦭ꧀ꦭꦶꦥꦸꦤ꧀ꦚꦸꦮꦸꦤ꧀ꦧꦶꦭꦶꦃꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦺꦮꦃꦲꦶꦱꦶꦥꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤ꧀꧈ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦱꦶꦥꦠ꧀ꦱꦺꦫꦺꦩꦺꦴꦤꦶꦪꦭ꧀ꦲꦸꦥꦕꦫꦭꦗꦼꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦮꦶꦱꦸꦢꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦭꦺꦒꦶꦪꦸꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦤ꧀ꦝꦺꦒꦤꦶꦥꦚ꧀ꦗꦶꦥꦚ꧀ꦗꦶꦏ꧀ꦤꦶꦭ꧀꧈ ꦠꦼꦤ꧀ꦠꦫꦏꦿꦗꦤ꧀ꦲꦶꦤ꧀ꦝꦶꦪꦧꦼꦭꦤ꧀ꦝ꧉ ꦤꦔꦶꦁꦥꦼꦩ꧀ꦧꦶꦤꦲꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦲꦁꦒꦂꦫꦤ꧀ꦥꦱꦸꦏꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦏꦱꦸꦮꦸꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦏꦱ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧉
꧋꧌ꦒ꧈ꦫ꧈ꦩ꧉꧍ꦢꦺꦴꦫꦺꦴꦗꦠꦸꦤ꧀ꦲꦤꦩ꧀ꦥꦶꦏ꧀ꦏꦤ꧀ꦛꦶꦠꦼꦒꦼꦱ꧀ꦥꦚꦸꦮꦸꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦒꦸꦧꦼꦂꦤꦸꦂꦲꦢꦩ꧀ꦭꦤ꧀ꦫꦸꦩꦲꦺꦴꦱ꧀ꦧꦧ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦩ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦲꦢꦶꦭ꧀꧈ ꧌ꦒ꧈ ꦫ꧈ ꦩ꧉ ꧍ꦢꦺꦴꦫꦺꦴꦗꦠꦸꦤ꧀ꦲꦸꦒꦶꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦩꦺꦠꦁꦲꦺꦧꦃꦲꦶꦁꦥꦔ꧀ꦭꦸꦫꦸꦒ꧀ꦒꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦗꦼꦥꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦔꦶꦚ꧀ꦕꦼꦁꦮꦼꦮꦼꦁꦏꦺꦴꦤ꧀ꦏꦶꦢꦸꦭ꧀꧈ ꦱꦒꦼꦢ꧀ꦢꦶꦥꦸꦚ꧀ꦗꦁꦏꦃꦧꦶꦭꦶꦃꦭꦺꦒꦶꦪꦸꦤ꧀ꦲꦺꦁꦒꦭ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦧꦣꦺꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦶꦤ꧀ꦠꦸꦤ꧀ꦏꦁꦒꦺꦲꦩ꧀ꦧꦶꦪꦤ꧀ꦠꦸꦧꦼꦭꦤ꧀ꦝꦩꦼꦁꦱꦃꦗꦼꦥꦁꦭꦤ꧀ꦥꦩꦫꦶꦤ꧀ꦠꦃꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦱꦒꦼꦢ꧀ꦩꦼꦤꦥꦩꦼꦤꦥꦧꦶꦭꦶꦃꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦩꦏꦠꦼꦤ꧀꧈
꧋ꦤꦭꦶꦏꦱꦸꦂꦪ ꧇꧑꧇ ꦲꦒꦸꦱ꧀ꦠꦸꦱ꧀ ꧇꧑꧙꧔꧒꧇ ꧈ ꦗꦼꦥꦁꦔꦼꦢꦭ꧀ꦭꦏꦼꦤ꧀ꦩꦤ꧀ꦝꦠ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦭꦃꦱꦼꦠꦸꦁꦒꦭ꧀ꦭꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦶꦁꦒꦶꦃꦥꦸꦤꦶꦏꦲꦩ꧀ꦧꦿꦱꦠ꧀ꦧꦭꦠꦼꦤ꧀ꦠꦫꦏꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧉ ꦮꦶꦮꦶꦠ꧀ꦱꦏꦶꦁꦥꦸꦤꦶꦏꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠꦩ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦒꦣꦃꦩꦭꦶꦃꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀꧈
꧋ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦔꦤ꧀ꦢꦶꦏꦧꦶꦭꦶꦃꦧꦶꦧꦂꦫꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦠꦏ꧀ꦠꦶꦏ꧀ꦱꦏꦶꦁꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧙꧇ ꧉ ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦏꦼꦂꦱꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦒꦶꦤꦏ꧀ꦏꦏꦼꦤ꧀ꦗꦼꦥꦁꦏꦒꦺꦩ꧀ꦲꦸꦫꦸꦱ꧀ꦱꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀꧈ ꦧꦧ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦒꦪꦸꦠ꧀ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦱ꧀ꦠꦿꦠꦼꦒꦶꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧙꧇ ꦲꦶꦁꦏꦁꦩ꧀ꦧꦔꦸꦤ꧀ꦱꦼꦭꦺꦴꦏꦤ꧀ꦩꦠꦫꦩ꧀ꦱꦸꦥꦢꦺꦴꦱ꧀ꦮꦂꦒꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠꦩ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦸꦮꦸꦤ꧀ꦗꦼꦥꦁꦏꦒꦼꦩ꧀ꦤ꧀ꦝꦺꦫꦺꦏ꧀ꦫꦺꦴꦩꦸꦱ꧈ ꦏꦼꦂꦗꦥꦏ꧀ꦱꦏꦁꦒꦺꦩ꧀ꦧꦔꦸꦤ꧀ꦥꦿꦺꦴꦪꦺꦏ꧀ꦩꦶꦭꦶꦠꦺꦂꦗꦼꦥꦁ꧉
꧋ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦤꦏꦼꦤ꧀ꦩꦭꦶꦃꦤꦭꦶꦏꦠꦲꦸꦤ꧀ ꧇꧑꧙꧗꧐꧇ ꧉ ꦏꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏ꧈ ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦫꦺꦏꦺꦴꦤ꧀ꦠꦿꦸꦏ꧀ꦱꦶꦏꦭꦶꦪꦤ꧀꧌ꦧ꧈ ꦫ꧈ ꦩ꧉ ꧍ꦲꦼꦂꦗꦸꦤꦢꦂꦥꦶꦠ꧌ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦭꦗꦼꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧑꧐꧇ ꧍꧈ ꧌ꦫ꧈ ꦩ꧉꧍ꦠꦶꦫꦸꦤ꧀ꦩꦂꦮꦶꦠ꧈ ꦏꦫꦺꦧꦺꦠ꧀ꦱꦸꦠꦂꦢꦶ꧈ ꧌ꦫ꧈ ꦩ꧉ ꧍ꦩꦸꦢ꧀ꦗꦤꦠ꧀ꦠꦶꦱ꧀ꦠꦩ꧈ ꧌ꦏ꧈ ꦫ꧈ ꦠ꧉ ꧍ꦧꦿꦗꦤꦼꦒꦫ꧈ ꦭꦤ꧀꧌ꦫ꧈ ꦧ꧉ ꧍ꦤꦶꦠꦶꦒꦸꦩꦶꦠꦺꦴ꧉ ꦏꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦩꦂꦒꦶꦮꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦏꦂꦤꦥꦭ꧀ꦧꦸꦢꦪꦲꦶꦁꦮꦼꦏ꧀ꦢꦭ꧀ꦱꦼꦩꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀꧈
꧋ꦣꦲꦺꦁꦲꦶꦁꦒꦶꦃꦥꦱꦸꦏꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦼꦥꦶꦤ꧀ꦝꦃꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦤꦏꦼꦤ꧀ꦩꦭꦶꦃ꧈ ꦣꦲꦺꦁꦏꦧꦶꦗꦶꦭꦁꦏꦸꦁꦱꦲꦺꦲꦩꦂꦒꦶꦲꦶꦤ꧀ꦱ꧀ꦠꦿꦸꦩꦺꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦫꦩꦺꦱꦲꦺꦁꦒꦱꦒꦼꦢ꧀ꦤꦸꦮꦸꦃꦲꦏꦼꦤ꧀ꦏꦉꦩꦼꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦩꦱꦫꦏꦠ꧀꧈ ꦥꦶꦫꦤ꧀ꦠꦶꦲꦶꦤ꧀ꦱ꧀ꦠꦿꦸꦩꦺꦤ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦝꦲꦺꦁꦲꦶꦁꦒꦶꦃꦥꦸꦤꦶꦏꦠꦩ꧀ꦧꦸꦂ꧈ ꦱꦸꦭꦶꦁ꧈ ꦏꦼꦠꦶꦥꦸꦁ꧈ ꦣꦺꦴꦣꦺꦴꦒ꧀꧈ ꦧꦼꦤ꧀ꦝꦺꦲꦒꦼꦁ꧈ ꦧꦼꦤ꧀ꦝꦺꦲꦭꦶꦠ꧀꧈ ꦏꦼꦕꦺꦂꦭꦤ꧀ꦥꦸꦲꦶꦥꦸꦲꦶ꧉
꧋ꦮꦶꦮꦶꦠ꧀ꦱꦏꦶꦁꦥꦸꦤꦶꦏ꧈ ꦱꦼꦠꦸꦁꦒꦭ꧀ꦩ꧀ꦧꦏꦱꦼꦠꦸꦁꦒꦭ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦮꦱ꧀ꦠꦤꦶꦧꦽꦒꦢꦮꦶꦮꦶꦠ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦩꦭꦶꦃꦏꦁꦒꦺꦚ꧀ꦗꦁꦏꦼꦥ꧀ꦥꦶꦲꦢꦶꦕꦫꦏꦧꦸꦢꦪꦤ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀꧈ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦼꦱꦠꦸꦮꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤꦏꦼꦤ꧀ꦩꦭꦶꦃꦭꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦊꦧꦸꦂꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦱꦼꦠꦸꦁꦒꦭ꧀ꦭꦤ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦏꦼꦱꦠꦸꦮꦤ꧀ꦲꦺꦁꦒꦭ꧀꧈ ꦒꦸꦁꦒꦸꦁꦔꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦼꦢꦪꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ ꧇꧑꧐꧇ ꦧꦽꦒꦢꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦢꦸꦩꦸꦒꦶꦱꦩꦼꦤꦶꦏ꧉ ꦧꦽꦒꦢꦧꦽꦒꦢꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦥꦤ꧀ꦤꦏꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦱꦔꦤ꧀ꦝꦥ꧀ꦥꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦼꦥꦱ꧀ꦏꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦠꦤ꧀꧈ ꦭꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦱꦼꦠꦿꦸꦏ꧀ꦠꦸꦂꦫꦭ꧀ꦩꦶꦤꦁꦏꦧꦒꦺꦪꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧈ ꦲꦤꦔꦶꦁꦲꦁꦒꦺꦴꦠꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦏꦲꦶꦏꦼꦠ꧀ꦱꦏꦶꦁꦥꦁꦏꦠ꧀ꦭꦤ꧀ꦏꦢꦸꦤꦸꦁꦔꦤ꧀ꦠꦂꦠꦼꦩ꧀ꦠꦸꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀꧈
꧋ꦏꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦩ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦩꦭꦶꦃꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦥꦼꦂꦠꦲꦤꦤ꧀꧈ ꦤꦩꦸꦁꦩ꧀ꦭꦶꦒꦶꦏꦒꦼꦩ꧀ꦏꦒꦶꦪꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦧꦸꦢꦪ꧉ ꦱꦏꦶꦁꦮꦼꦏ꧀ꦢꦭ꧀ꦫꦸꦩꦶꦪꦶꦤ꧀ꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦱꦩꦼꦤꦶꦏ꧈ ꦏꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦺꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦤꦸꦫꦸꦠ꧀ꦢꦶꦤꦩꦶꦏꦤꦶꦁꦗꦩꦤ꧀꧈ ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦫꦸꦩꦶꦪꦶꦤ꧀ꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦗꦸꦫꦸꦗꦒꦏꦝꦲꦸꦭꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦱꦩꦼꦤꦶꦏꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦒꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦥ꦳ꦸꦁꦱꦶꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦥꦔꦶꦫꦶꦢ꧀ꦏꦧꦸꦢꦪꦤ꧀꧈
Saking Prajuriting Kadhaulatan dumugi Pangirid Budaya
kawontěnanipun pŕajurit kŕaton yogỿakaṙta botěn sagěd huwal sakiŋ pěraŋ hantaraniŋ paŋéran maŋkubumi kalawan fehoce (1746-1755). wontěn hiŋ pěraŋ hiŋkaŋ hugi kawastanan “pěraŋ maŋkubumén” punika, paŋéran maŋkubumi dipunbiyantu kaliyan sakaṭaḥhiŋ wadỿa bala, kalěbět sěntana daḷěm sakiŋ kŕaton. hiŋ hantawissipun radén raŋga pŕawirasěntika, paŋéran hadiwijaya, paŋéran siŋasari, paŋéran hangabèhi, lan radén mas sahid. sěntana daḷěm kasěbat gaḍaḥ wadỿa bala piyambak hiŋkaŋ těmtu ḍèrèk ḍatěŋ pěraŋ hiŋkaŋ kalampaḥhan déniŋ saŋ nayaka.
pěraŋ maŋkubumén puṙna kanṭi dipunsupakati pŕajañjén giyanti. pŕajañjén giyanti hugi dados tanḍa lahiṙripun kasultanan yogỿakaṙta. kawontěnanipun kṙajan héŋgal, pŕamila sampun dados limŕaḥ měnawi wontěn pŕaŋkat kaŋgé aṅḷampahi pamaréntahan. wontěn habdi daḷěm pinaŋka haparat sipil lan wontěn pŕajurit pinaŋka haparat militèṙ. bŕěgada pŕajurit hiŋkaŋ ṅḷampaḥhi pěraŋ wontěn pěraŋ maŋkubumén punika hiŋkaŋ salajěŋṅipun dados cikal bakal pŕajurit kŕaton yogỿakaṙta.
mbotěn mokal měnawi salajěŋipun kěkiyatan militèṙ wontěn kŕaton yogỿakaṙta sajŕoniŋ pamaréntaḥhan sŕi sultan haměŋkubuwana 1 kalěbět laŋkuŋ kiyat. dados gěgambaṙ, nalika tahun 1781, sŕi sultan haměŋkubuwana 1 sagěd nyěmbadani panyuwunaniŋ walandi hiŋkaŋ nyuwun biyantu hiŋ sajŕoniŋ pěraŋ měŋsaḥ hiŋgŕis. sŕi sultan haměŋkubuwana 1 ngintun 1132 pŕajurit ḍatěng batafia. guŋguŋṅannipun sakiŋ 1000 pŕajurit, 100 wadỿa balaniŋ hadipati hanom lan 32 prěwira paŋéran.
kěkiyatan militèṙ kŕaton yogỿakaṙta ngrěmbaka maliḥ nalika pamarèntaḥhan sŕi sultan haměŋkubuwana 2. sŕi sultan haměŋkubuwana 2 sěrik saŋět ḍatěŋ walanda hiŋkaŋ tumŕap pañjěněŋṅan daḷěm, walanda ṅiraŋi kawibawan lan kuwasannipun. hamaṙgi punika pañjěněŋṅan daḷěm lajěŋ mbaṅun kěkiyatan militèṙ pinaŋka cěcawis měnawi kědaḥ ṅḷampaḥhi pěraŋ.
sěkawan pojok bètèŋ hiŋkaŋ dipunbaṅun laŋkuŋ mŕojol lan dipunsaměktani bastiyon hutawi měnara kaŋgé mantahu sahéŋga sagěd katiṅal kados hiŋ saměnika. měriyěm-měriyěm héŋgal dipuncoṙ wontěn grěsik, lan piranti gěgaman dipundaměl hiŋ pabŕik sañjata wontěn kota gěḍé.
nalika tahun 1808, sŕi sultan haměŋkubuwana 2 gaḍaḥ kiraŋ laŋkuŋ 1765 pŕajurit, 976 hiŋ hantawissipun ṅagěm sañjata běḍil. sědayanipun minaŋka paŋirid pŕibadi sultan hiŋkaŋ dipungaji hawujud palěmaḥhan lan sagěd mapan hiŋ cakětipun kŕaton.
kajawi pasukan histiméwa punika, sultan sagěd ṅintun wadỿa bala para paṅrèḥ pŕaja hiŋkaŋ dipunwastani pŕajurit haraḥhan. wontěn 7246 pŕajurit gaḍahipun kŕaton. lajěŋ sakiŋ para bupati, sultan tasiḥ sagěd hantuk 2126 pŕajurit maliḥ. sagěd dipunsuměrěpi, sultan sagěd ṅěmpalakěn wadỿa bala pŕajurit kaṭahipun kiraŋ laŋkuŋ 10.000 pŕajurit měnawi sawěg dipunbětahakěn.
bŕěgada pŕajurit hiŋkaŋ dipungaḍahi kŕaton nalika sěmantěn gaḍaḥ kalagéyanipun piyambak-piyambak. kadosta pŕajurit suranata, minaŋka pasukan sakiŋ kělompok pějabat hagami hiŋkaŋ ṅagěm sañjata.
sěmantěn hugi pŕajurit ḍahéng hiŋkaŋ asalipun sakiŋ sulawěsi. pasukan punika dipunwontěnakěn hiŋ jawa lan dados bagiyanipun kěkiyatan radén mas sahid. wiwitanipun nalika paŋéran maŋkubumi (hiŋkaŋ salajěṅipun jějuluk sŕi sultan haměŋkubuwana 1) lan radén mas sahid dados sěkutu. naṅiŋ kala sěmantěn wontěn padudon hiŋkaŋ jalari cěcongkŕaḥ hantaraniŋ radén mas sahid kaliyan gaṙwanipun, ratu běndara hiŋkaŋ minaŋka putṙi sakiŋ sŕi sultan haměŋkubuwana 1
radén mas sahid lajěŋ ṅonduṙrakěn gaṙwanipun punika kanṭi paŋirid pŕajurit pilihan hiŋkaŋ mbotěn sanes hiŋgiḥ punika pŕajurit ḍahéng. dumugi hiŋ kŕaton yogỿakaṙta, romboṅan punika dipuntampi kanṭi sěkeca déniŋ sŕi sultan haměŋkubuwana 1. hamargi sultan hiŋkaŋ laŋkuŋ supěkět punika, pŕajurit ḍahéng nyupakati biliḥ mbotěn siyos wangsul lan miliḥ haṅabdi sětỿa ḍumatěng sŕi sultan haměŋkubuwana 1.
wontěn hugi pŕajurit langěnkusuma. hasŕiŋ kasěbat hugi pŕajurit éstṙi (wadon). pŕajurit langěnkusuma punika pŕajurit wadon hiŋkaŋ hasallipun sakiŋ putṙi pějabat hutawi sěntana daḷěm hiŋ sakjŕoniŋ paděsan. kapŕigělannipun pŕajurit langěnkusuma naté daměl gumuniŋ danděls nalika sowan hiŋ tahun 1809. pinaŋka guběrnur jendral hindiya bělanda hiŋ wěkdal měnika, piyambakipun kasuguḥhan pagělaran hawujud pěraŋ-pěraŋṅan hiŋkaŋ dipunlampahi sěkawan dasa pŕajurit langěnkusuma wontěn hiŋ halun-halun kidul. pŕajurit pŕajurit wadon punika sagěd nitiḥ kapal lan taŋkas, hugi sagěd mběḍil salvo kanṭi titis.
kados hiŋkaŋ sampun kapétaŋ, biliḥ padudon hanataraniŋ sŕi sultan haměŋkubuwana 2 kaliyan pamarěntaḥ koloniyal saŋsaya hagěŋ. padudon punika jalari těntara hiŋgŕis hiŋkaŋ rikala sěmantěn nguwasani hinḍia bělanḍa lajěŋ ṅlurug wontěn salěbětiŋ kŕaton yogỿakaṙta. rikala taŋgal 20 juni 1912 kŕaton sagěd dipunjěbol, lělakon punika dipunwastani gégér sěpèhi, sakiŋ nama résimén sěpoy hasal hindiya hiŋkaŋ dipunrékŕut kaliyan hiŋgŕis nalika němpuḥ kŕaton.
hawonipun kŕaton yogỿakaṙta jalari sŕi sultan haměŋkubuwana 2 sèlèh kěpŕabon, sŕi sultan haměŋkubuwana 2 lajěŋ dipungantos kaliyan paŋéran pati hiŋkaŋ lajěŋ gaḍaḥ gělaṙ sŕi sultan haměŋkubuwana 3. hamargi kahawonnan punika, sultan hiŋkaŋ héŋgal kanṭi paksa nekěni pŕajañjén sakiŋ pamarintaḥ koloniyal. pŕajañjén punika hantawissipun mapěŋṅiŋ kŕaton supados mbotěn dipunparěṅakěn gaḍaḥ pasukan militèṙ měnapa kěmawon hiŋkaŋ dipunpariṅi hidin kaliyan pamarintaḥ walandi. pŕajurit kŕaton mbotěn laŋkuŋ namuŋ kaŋgé paŋirid sultan lan hanjagi kŕaton.
nalika pamaréntahan sŕi sultan haměŋkubuwana 4, paṅudi kaŋgé daměl sěkěŋṅiŋ kŕaton dipunlajěṅakěn maliḥ. guŋguŋṅannipun pŕajurit dipunsuda. Kadunuṅannipun pŕajurit hiŋkaŋ sakděrěṅipun wontěn lěbět bètèŋ dipunpiḍaḥ wontěn jawi kanṭi wěwaton biliḥ wěwěŋkon hiŋ lěbět bètèŋ sampun hébak.
nalika pamaréntahan sŕi sultan haměngkubuwan 5, wontěn pěraŋ hiŋkaŋ hagěng wontěn hiŋ sujaraḥ pulo jawa. pěraŋ kasěbat dipunpimpin kaliyan paŋéran dipaněgara, putŕa daḷěm sŕi sultan haměŋkubuwana 3. pŕamila makatěn hasŕhiŋ dipunsěbat pěraŋ dipaněgara hutawi pěraŋ jawa (1825-1830)
pěraŋ hiŋkaŋ lajěŋ wiyaŕ lan lami punika nuwuhakěn tŕahuma pihak walanda. walanda bontěn kěṙsa maliḥ wontěn pŕajurit hiŋkaŋ sawayaḥ-wayah sagěd dipunginakakěn kaŋgé haṅalaŋṅi walandi. amargi punika sěpinḍaḥ maliḥ wontěn pamaŋkasan pŕajurit hiŋkaŋ hakaṭaḥ. guŋguŋŋannipun kěsatuwan pŕajurit dipunsuda sěparo, namuŋ kantun tiga wělas kěmawon. wontěn hiŋ saběn kěsatuan kawontěnakěn pěluncutan sañjata ṅantos pěṙsonil dados suda namuŋ kantun sěpŕapattipun. pŕajurit kŕaton hiŋkaŋ wiwitanipun minaŋka juru jaga kěḍahulatan sakpunika namuŋ kagěm pŕajurit sérémoniyal hutawi hupacara kěmawon.
duka sěmantěn babagan militèṙ dipunpaŋkas ṅantos tělas, naŋṅiŋ sisi kabudayan dados ngŕěmbaka. wontěn hiŋ wěkdal punika sěragam pŕajurit hiŋkaŋ rumiyin namuŋ pŕasaja wiwit dipunrěmbakakakěn supados laŋkuŋ sěmarak lan sahé nalika dipuntiṅali.
kahanan punika kalajěṅakěn ṅantos suruddipun sŕi sultan haměŋkubuwana 8. guběrnur jenděral hindia l. hadam nyakěti calon raja hiŋkaŋ kapiliḥ, grm dorojatun (hiŋkaŋ salajěṅipun hasma sŕi sultan haměŋkubuwana 9). guběṙnuṙ hadam pariŋ kontŕak politik hiŋkaŋ salah sětuŋgal pasalipun nyuwun bilih pŕajurit kŕaton yogỿakaṙta dipunhéwahi sipatipun. pŕajurit hiŋkaŋ hasipat sérémoniyal hupacara lajěŋ dipunwisuda dados lésiyun hiŋkaŋ dipunpandégani pañji-pañji knil, těntara kṙajan hindia bělanda. naṅiŋ pěmbinahan lan haŋgaṙran pasukan punika kasuwun sakiŋ kas kŕaton yogỿakaṙta.
grm dorojatun hanampik kanṭi těgas pañyuwunannipun guběrnur hadam lan rumahos bab punika mbotěn hadil, grm dorojatun hugi sampun métaŋ hébahiŋ paŋluruggan sakiŋ jěpaŋ hiŋkaŋ ṅincěŋ wěwěŋkon kidul. sagěd dipunjaŋkaḥ biliḥ lésiyun héŋgal punika baḍé dipunkintun kaŋgé hambiyantu bělanda měŋsaḥ jěpaŋ lan pamarintaḥ kŕaton mbotěn sagěd měnapa-měnapa biliḥ sampun makatěn.
nalika suṙya 1 hagustus 1942, jěpaŋ ṅědalakěn mandat hiŋkaŋ salaḥ sětuŋgalipun hiŋgiḥ punika hambŕasat bala těntara kasultanan yogỿakaṙta. wiwit sakiŋ punika kŕaton yogỿakaṙta mbotěn gaḍaḥ maliḥ pŕajurit.
wontěn hiŋ ṅandika biliḥ bibaṙŕipun pŕajurit punika taktik sakiŋ sŕi sultan haměŋkubuwana 9. sultan mbotěn kěṙsa pŕajurit kŕaton dipunginakakěn jěpaŋ kagém hurusannipun. bab punika gayut kaliyan stŕatěgi sŕi sultan haměŋkubuwana 9 hiŋkaŋ mbaṅun sělokan mataram supados warga yogỿakaṙta mbotěn dipunsuwun jěpaŋ kagěm nḍèrèk romusa, kěṙja paksa kaŋgé mbaṅun pŕoyek militèṙ jěpaŋ.
pŕajurit kŕaton dipunwontěnakěn maliḥ nalika tahun 1970. kawontěnanipun punika, dipunrěkonstŕuksi kaliyan brm. hěrjuna darpita (hiŋkaŋ salajěŋipun sŕi sultan haměŋkubuwana 10), rm. tirun maṙwita, karébět sutaṙdi, rm mudjanat tistama, krt bŕajaněgara, lan rb. niti gumito. kawontěnanipun hamaṙgi wontěn kaṙnapal budaya hiŋ wěkdal sěmantěn.
ḍahéng hiŋgiḥ pasukan hiŋkaŋ sěpinḍaḥ dipunwontěnakěn maliḥ. ḍahéng kabiji laŋkuŋ sahé hamargi instŕumén hiŋkaŋ ramé sahéŋga sagěd nuwuhakěn karěměnnan masarakat. piranti instŕumén pŕajurit ḍahéng hiŋgiḥ punika tambuṙ, suliŋ, kětipuŋ, ḍoḍog, běnḍé hagěŋ, běnḍé halit, kěcèṙ lan puhi-puhi.
wiwit sakiŋ punika, sětuŋgal mbaka sětuŋgal pŕajurit hiŋkaŋ dipunwastani bŕěgada wiwit wontěn maliḥ kanggé ñjaŋkěpi hadicara kabudayan kŕaton. wontěn kěsatuwan hiŋkaŋ dipunwontěnakěn maliḥ lan wontěn hiŋkaŋ dipunlěbuṙ dados sětuŋgal lan daměl kěsatuwan héŋgal. guŋguŋṅannipun sědaya wontěn 10 bŕěgada ṅantos dumugi sakměnika. bŕěgada-bŕěgada pŕajurit kŕaton dipunpapanakěn hiŋ sakṅanḍapipun těpas kapŕajuritan. lan sakiŋ setruktual minaŋka bagéyan sakiŋ kŕaton yogỿakaṙta, hanaṅiŋ ḥaŋgota pŕajurit mbotěn kahikět sakiŋ paŋkat lan kadunuṅan taṙtěmtu wontěn kŕaton.
kawontěnan pŕajurit punika mbotěn maliḥ dados pěrtahanan. namuŋ mligi kagěm kagiyatan budaya. sakiŋ wěkdal rumiyin ŋantos saměnika, kawontěnannipun pŕajurit kŕaton nurut dinamikaniŋ jaman. pŕajurit hiŋkaŋ rumiyin dados juru jaga kadahulatan sakměnika sampun ṅantos fuŋsi dados paŋirid kabudayan.
sakiŋ pŕajurittiŋ kaḍahulatan dumugi paŋṅirid budaya
kawontěnanipun pŕajurit kŕaton yogỿakaṙta botěn sagěd huwal sakiŋ pěraŋ hantaraniŋ paŋéran maŋkubumi kalawan fehoce (1746-1755). wontěn hiŋ pěraŋ hiŋkaŋ hugi kawastanan “pěraŋ maŋkubumén” punika, paŋéran maŋkubumi dipunbiyantu kaliyan sakaṭaḥhiŋ wadỿa bala, kalěbět sěntana daḷěm sakiŋ kŕaton. hiŋ hantawissipun radén raŋga pŕawirasěntika, paŋéran hadiwijaya, paŋéran siŋasari, paŋéran hangabèhi, lan radén mas sahid. sěntana daḷěm kasěbat gaḍaḥ wadỿa bala piyambak hiŋkaŋ těmtu ḍèrèk ḍatěŋ pěraŋ hiŋkaŋ kalampaḥhan déniŋ saŋ nayaka.
pěraŋ maŋkubumén puṙna kanṭi dipunsupakati pŕajañjén giyanti. pŕajañjén giyanti hugi dados tanḍa lahiṙripun kasultanan yogỿakaṙta. kawontěnanipun kṙajan héŋgal, pŕamila sampun dados limŕaḥ měnawi wontěn pŕaŋkat kaŋgé aṅḷampahi pamaréntahan. wontěn habdi daḷěm pinaŋka haparat sipil lan wontěn pŕajurit pinaŋka haparat militèṙ. bŕěgada pŕajurit hiŋkaŋ ṅḷampaḥhi pěraŋ wontěn pěraŋ maŋkubumén punika hiŋkaŋ salajěŋṅipun dados cikal bakal pŕajurit kŕaton yogỿakaṙta.
mbotěn mokal měnawi salajěŋipun kěkiyatan militèṙ wontěn kŕaton yogỿakaṙta sajŕoniŋ pamaréntaḥhan sŕi sultan haměŋkubuwana 1 kalěbět laŋkuŋ kiyat. dados gěgambaṙ, nalika tahun 1781, sŕi sultan haměŋkubuwana 1 sagěd nyěmbadani panyuwunaniŋ walandi hiŋkaŋ nyuwun biyantu hiŋ sajŕoniŋ pěraŋ měŋsaḥ hiŋgŕis. sŕi sultan haměŋkubuwana 1 ngintun 1132 pŕajurit ḍatěng batafia. guŋguŋṅannipun sakiŋ 1000 pŕajurit, 100 wadỿa balaniŋ hadipati hanom lan 32 prěwira paŋéran.
kěkiyatan militèṙ kŕaton yogỿakaṙta ngrěmbaka maliḥ nalika pamarèntaḥhan sŕi sultan haměŋkubuwana 2. sŕi sultan haměŋkubuwana 2 sěrik saŋět ḍatěŋ walanda hiŋkaŋ tumŕap pañjěněŋṅan daḷěm, walanda ṅiraŋi kawibawan lan kuwasannipun. hamaṙgi punika pañjěněŋṅan daḷěm lajěŋ mbaṅun kěkiyatan militèṙ pinaŋka cěcawis měnawi kědaḥ ṅḷampaḥhi pěraŋ.
sěkawan pojok bètèŋ hiŋkaŋ dipunbaṅun laŋkuŋ mŕojol lan dipunsaměktani bastiyon hutawi měnara kaŋgé mantahu sahéŋga sagěd katiṅal kados hiŋ saměnika. měriyěm-měriyěm héŋgal dipuncoṙ wontěn grěsik, lan piranti gěgaman dipundaměl hiŋ pabŕik sañjata wontěn kota gěḍé.
nalika tahun 1808, sŕi sultan haměŋkubuwana 2 gaḍaḥ kiraŋ laŋkuŋ 1765 pŕajurit, 976 hiŋ hantawissipun ṅagěm sañjata běḍil. sědayanipun minaŋka paŋirid pŕibadi sultan hiŋkaŋ dipungaji hawujud palěmaḥhan lan sagěd mapan hiŋ cakětipun kŕaton.
kajawi pasukan histiméwa punika, sultan sagěd ṅintun wadỿa bala para paṅrèḥ pŕaja hiŋkaŋ dipunwastani pŕajurit haraḥhan. wontěn 7246 pŕajurit gaḍahipun kŕaton. lajěŋ sakiŋ para bupati, sultan tasiḥ sagěd hantuk 2126 pŕajurit maliḥ. sagěd dipunsuměrěpi, sultan sagěd ṅěmpalakěn wadỿa bala pŕajurit kaṭahipun kiraŋ laŋkuŋ 10.000 pŕajurit měnawi sawěg dipunbětahakěn.
bŕěgada pŕajurit hiŋkaŋ dipungaḍahi kŕaton nalika sěmantěn gaḍaḥ kalagéyanipun piyambak-piyambak. kadosta pŕajurit suranata, minaŋka pasukan sakiŋ kělompok pějabat hagami hiŋkaŋ ṅagěm sañjata.
sěmantěn hugi pŕajurit ḍahéng hiŋkaŋ asalipun sakiŋ sulawěsi. pasukan punika dipunwontěnakěn hiŋ jawa lan dados bagiyanipun kěkiyatan radén mas sahid. wiwitanipun nalika paŋéran maŋkubumi (hiŋkaŋ salajěṅipun jějuluk sŕi sultan haměŋkubuwana 1) lan radén mas sahid dados sěkutu. naṅiŋ kala sěmantěn wontěn padudon hiŋkaŋ jalari cěcongkŕaḥ hantaraniŋ radén mas sahid kaliyan gaṙwanipun, ratu běndara hiŋkaŋ minaŋka putṙi sakiŋ sŕi sultan haměŋkubuwana 1
radén mas sahid lajěŋ ṅonduṙrakěn gaṙwanipun punika kanṭi paŋirid pŕajurit pilihan hiŋkaŋ mbotěn sanes hiŋgiḥ punika pŕajurit ḍahéng. dumugi hiŋ kŕaton yogỿakaṙta, romboṅan punika dipuntampi kanṭi sěkeca déniŋ sŕi sultan haměŋkubuwana 1. hamargi sultan hiŋkaŋ laŋkuŋ supěkět punika, pŕajurit ḍahéng nyupakati biliḥ mbotěn siyos wangsul lan miliḥ haṅabdi sětỿa ḍumatěng sŕi sultan haměŋkubuwana 1.
wontěn hugi pŕajurit langěnkusuma. hasŕiŋ kasěbat hugi pŕajurit éstṙi (wadon). pŕajurit langěnkusuma punika pŕajurit wadon hiŋkaŋ hasallipun sakiŋ putṙi pějabat hutawi sěntana daḷěm hiŋ sakjŕoniŋ paděsan. kapŕigělannipun pŕajurit langěnkusuma naté daměl gumuniŋ danděls nalika sowan hiŋ tahun 1809. pinaŋka guběrnur jendral hindiya bělanda hiŋ wěkdal měnika, piyambakipun kasuguḥhan pagělaran hawujud pěraŋ-pěraŋṅan hiŋkaŋ dipunlampahi sěkawan dasa pŕajurit langěnkusuma wontěn hiŋ halun-halun kidul. pŕajurit pŕajurit wadon punika sagěd nitiḥ kapal lan taŋkas, hugi sagěd mběḍil salvo kanṭi titis.
kados hiŋkaŋ sampun kapétaŋ, biliḥ padudon hanataraniŋ sŕi sultan haměŋkubuwana 2 kaliyan pamarěntaḥ koloniyal saŋsaya hagěŋ. padudon punika jalari těntara hiŋgŕis hiŋkaŋ rikala sěmantěn nguwasani hinḍia bělanḍa lajěŋ ṅlurug wontěn salěbětiŋ kŕaton yogỿakaṙta. rikala taŋgal 20 juni 1912 kŕaton sagěd dipunjěbol, lělakon punika dipunwastani gégér sěpèhi, sakiŋ nama résimén sěpoy hasal hindiya hiŋkaŋ dipunrékŕut kaliyan hiŋgŕis nalika němpuḥ kŕaton.
hawonipun kŕaton yogỿakaṙta jalari sŕi sultan haměŋkubuwana 2 sèlèh kěpŕabon, sŕi sultan haměŋkubuwana 2 lajěŋ dipungantos kaliyan paŋéran pati hiŋkaŋ lajěŋ gaḍaḥ gělaṙ sŕi sultan haměŋkubuwana 3. hamargi kahawonnan punika, sultan hiŋkaŋ héŋgal kanṭi paksa nekěni pŕajañjén sakiŋ pamarintaḥ koloniyal. pŕajañjén punika hantawissipun mapěŋṅiŋ kŕaton supados mbotěn dipunparěṅakěn gaḍaḥ pasukan militèṙ měnapa kěmawon hiŋkaŋ dipunpariṅi hidin kaliyan pamarintaḥ walandi. pŕajurit kŕaton mbotěn laŋkuŋ namuŋ kaŋgé paŋirid sultan lan hanjagi kŕaton.
nalika pamaréntahan sŕi sultan haměŋkubuwana 4, paṅudi kaŋgé daměl sěkěŋṅiŋ kŕaton dipunlajěṅakěn maliḥ. guŋguŋṅannipun pŕajurit dipunsuda. Kadunuṅannipun pŕajurit hiŋkaŋ sakděrěṅipun wontěn lěbět bètèŋ dipunpiḍaḥ wontěn jawi kanṭi wěwaton biliḥ wěwěŋkon hiŋ lěbět bètèŋ sampun hébak.
nalika pamaréntahan sŕi sultan haměngkubuwan 5, wontěn pěraŋ hiŋkaŋ hagěng wontěn hiŋ sujaraḥ pulo jawa. pěraŋ kasěbat dipunpimpin kaliyan paŋéran dipaněgara, putŕa daḷěm sŕi sultan haměŋkubuwana 3. pŕamila makatěn hasŕhiŋ dipunsěbat pěraŋ dipaněgara hutawi pěraŋ jawa (1825-1830)
pěraŋ hiŋkaŋ lajěŋ wiyaŕ lan lami punika nuwuhakěn tŕahuma pihak walanda. walanda bontěn kěṙsa maliḥ wontěn pŕajurit hiŋkaŋ sawayaḥ-wayah sagěd dipunginakakěn kaŋgé haṅalaŋṅi walandi. amargi punika sěpinḍaḥ maliḥ wontěn pamaŋkasan pŕajurit hiŋkaŋ hakaṭaḥ. guŋguŋŋannipun kěsatuwan pŕajurit dipunsuda sěparo, namuŋ kantun tiga wělas kěmawon. wontěn hiŋ saběn kěsatuan kawontěnakěn pěluncutan sañjata ṅantos pěṙsonil dados suda namuŋ kantun sěpŕapattipun. pŕajurit kŕaton hiŋkaŋ wiwitanipun minaŋka juru jaga kěḍahulatan sakpunika namuŋ kagěm pŕajurit sérémoniyal hutawi hupacara kěmawon.
duka sěmantěn babagan militèṙ dipunpaŋkas ṅantos tělas, naŋṅiŋ sisi kabudayan dados ngŕěmbaka. wontěn hiŋ wěkdal punika sěragam pŕajurit hiŋkaŋ rumiyin namuŋ pŕasaja wiwit dipunrěmbakakakěn supados laŋkuŋ sěmarak lan sahé nalika dipuntiṅali.
kahanan punika kalajěṅakěn ṅantos suruddipun sŕi sultan haměŋkubuwana 8. guběrnur jenděral hindia l. hadam nyakěti calon raja hiŋkaŋ kapiliḥ, grm dorojatun (hiŋkaŋ salajěṅipun hasma sŕi sultan haměŋkubuwana 9). guběṙnuṙ hadam pariŋ kontŕak politik hiŋkaŋ salah sětuŋgal pasalipun nyuwun bilih pŕajurit kŕaton yogỿakaṙta dipunhéwahi sipatipun. pŕajurit hiŋkaŋ hasipat sérémoniyal hupacara lajěŋ dipunwisuda dados lésiyun hiŋkaŋ dipunpandégani pañji-pañji knil, těntara kṙajan hindia bělanda. naṅiŋ pěmbinahan lan haŋgaṙran pasukan punika kasuwun sakiŋ kas kŕaton yogỿakaṙta.
grm dorojatun hanampik kanṭi těgas pañyuwunannipun guběrnur hadam lan rumahos bab punika mbotěn hadil, grm dorojatun hugi sampun métaŋ hébahiŋ paŋluruggan sakiŋ jěpaŋ hiŋkaŋ ṅincěŋ wěwěŋkon kidul. sagěd dipunjaŋkaḥ biliḥ lésiyun héŋgal punika baḍé dipunkintun kaŋgé hambiyantu bělanda měŋsaḥ jěpaŋ lan pamarintaḥ kŕaton mbotěn sagěd měnapa-měnapa biliḥ sampun makatěn.
nalika suṙya 1 hagustus 1942, jěpaŋ ṅědalakěn mandat hiŋkaŋ salaḥ sětuŋgalipun hiŋgiḥ punika hambŕasat bala těntara kasultanan yogỿakaṙta. wiwit sakiŋ punika kŕaton yogỿakaṙta mbotěn gaḍaḥ maliḥ pŕajurit.
wontěn hiŋ ṅandika biliḥ bibaṙŕipun pŕajurit punika taktik sakiŋ sŕi sultan haměŋkubuwana 9. sultan mbotěn kěṙsa pŕajurit kŕaton dipunginakakěn jěpaŋ kagém hurusannipun. bab punika gayut kaliyan stŕatěgi sŕi sultan haměŋkubuwana 9 hiŋkaŋ mbaṅun sělokan mataram supados warga yogỿakaṙta mbotěn dipunsuwun jěpaŋ kagěm nḍèrèk romusa, kěṙja paksa kaŋgé mbaṅun pŕoyek militèṙ jěpaŋ.
pŕajurit kŕaton dipunwontěnakěn maliḥ nalika tahun 1970. kawontěnanipun punika, dipunrěkonstŕuksi kaliyan brm. hěrjuna darpita (hiŋkaŋ salajěŋipun sŕi sultan haměŋkubuwana 10), rm. tirun maṙwita, karébět sutaṙdi, rm mudjanat tistama, krt bŕajaněgara, lan rb. niti gumito. kawontěnanipun hamaṙgi wontěn kaṙnapal budaya hiŋ wěkdal sěmantěn.
ḍahéng hiŋgiḥ pasukan hiŋkaŋ sěpinḍaḥ dipunwontěnakěn maliḥ. ḍahéng kabiji laŋkuŋ sahé hamargi instŕumén hiŋkaŋ ramé sahéŋga sagěd nuwuhakěn karěměnnan masarakat. piranti instŕumén pŕajurit ḍahéng hiŋgiḥ punika tambuṙ, suliŋ, kětipuŋ, ḍoḍog, běnḍé hagěŋ, běnḍé halit, kěcèṙ lan puhi-puhi.
wiwit sakiŋ punika, sětuŋgal mbaka sětuŋgal pŕajurit hiŋkaŋ dipunwastani bŕěgada wiwit wontěn maliḥ kanggé ñjaŋkěpi hadicara kabudayan kŕaton. wontěn kěsatuwan hiŋkaŋ dipunwontěnakěn maliḥ lan wontěn hiŋkaŋ dipunlěbuṙ dados sětuŋgal lan daměl kěsatuwan héŋgal. guŋguŋṅannipun sědaya wontěn 10 bŕěgada ṅantos dumugi sakměnika. bŕěgada-bŕěgada pŕajurit kŕaton dipunpapanakěn hiŋ sakṅanḍapipun těpas kapŕajuritan. lan sakiŋ setruktual minaŋka bagéyan sakiŋ kŕaton yogỿakaṙta, hanaṅiŋ ḥaŋgota pŕajurit mbotěn kahikět sakiŋ paŋkat lan kadunuṅan taṙtěmtu wontěn kŕaton.
kawontěnan pŕajurit punika mbotěn maliḥ dados pěrtahanan. namuŋ mligi kagěm kagiyatan budaya. sakiŋ wěkdal rumiyin ŋantos saměnika, kawontěnannipun pŕajurit kŕaton nurut dinamikaniŋ jaman. pŕajurit hiŋkaŋ rumiyin dados juru jaga kadahulatan sakměnika sampun ṅantos fuŋsi dados paŋirid kabudayan.