꧋ꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧉

꧋ꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧉
꧋ꦏꦶꦛꦏꦶꦛꦏꦿꦗꦤ꧀ꦲꦶꦁꦥꦸꦭꦺꦴꦗꦮꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦱꦒꦼꦢ꧀ꦏꦥꦶꦱꦃꦲꦏꦼꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦧꦺꦠꦺꦁ꧈ ꦱꦩꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦸꦒꦶꦏꦶꦛꦏꦶꦛꦏꦿꦗꦤ꧀ꦤꦭꦶꦏꦮꦚ꧀ꦕꦶꦩꦠꦫꦩ꧀ꦲꦶꦱ꧀ꦭꦩ꧀ ꦱꦢꦪꦏꦶꦛꦏꦿꦗꦤ꧀ꦩꦠꦫꦩ꧀ꦲꦶꦱ꧀ꦭꦩ꧀ꦲꦮꦶꦠ꧀ꦱꦏꦶꦁꦏꦺꦴꦠꦒꦼꦣꦺ꧈ ꦥ꧀ꦭꦺꦫꦺꦢ꧀꧈ ꦏꦂꦠꦱꦸꦫ꧈ ꦱꦸꦫꦏꦂꦠ꧈ ꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠꦲꦁꦒꦝꦃꦲꦶꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦁꦔ꧀ꦭꦶꦩ꧀ꦥꦸꦠ꧀ꦠꦶꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ ꦮꦸꦱ꧀ꦢꦺꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦱꦊꦧꦼꦠ꧀ꦠꦶꦁꦧꦱꦱꦁꦏꦿꦶꦠ꧀ꦠꦼꦩ꧀ꦧꦸꦁꦏꦶꦛꦲꦁꦒꦝꦃꦲꦶꦮꦼꦂꦢꦶꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦩꦶꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁ꧉
꧋ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠꦲꦁꦒꦝꦃꦲꦶꦏꦭꦶꦃꦭꦥꦶꦱ꧀ꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ ꦭꦥꦶꦱ꧀ꦱꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦮꦸꦗꦸꦢ꧀ꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦕꦼꦥꦸꦫꦶꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦁꦔ꧀ꦭꦶꦩ꧀ꦥꦸꦠ꧀ꦠꦶꦏꦼꦣꦠꦺꦴꦤ꧀ꦲꦸꦠꦮꦶꦮꦼꦮꦼꦁꦏꦺꦴꦤ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ ꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦱꦭꦗꦼꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦮꦶꦪꦂꦭꦤ꧀ꦏꦶꦪꦠ꧀ ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦼꦧꦠ꧀ꦤꦩꦸꦁꦩꦶꦤꦁꦏꦧꦺꦠꦺꦁ꧈ ꦱꦱꦤꦺꦱ꧀ꦱꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦼꦣꦠꦺꦴꦤ꧀ꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦧꦭꦸꦮꦂꦠꦶꦲꦸꦒꦶꦲꦁꦔ꧀ꦭꦶꦩ꧀ꦥꦸꦠ꧀ꦠꦶꦮꦼꦮꦼꦁꦏꦺꦴꦤ꧀ꦢꦼꦢꦸꦤꦸꦁꦔꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦫꦱꦼꦤ꧀ꦠꦤꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶꦢꦊꦩ꧀ ꦮꦼꦮꦼꦁꦏꦺꦴꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦥꦸꦤꦶꦏꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦸꦤꦶꦔꦤꦶꦏꦤ꧀ꦛꦶꦮꦼꦮꦼꦁꦏꦺꦴꦤ꧀ꦗꦼꦫꦺꦴꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁ꧉
꧋ꦧꦭꦸꦮꦂꦠꦶꦲꦁꦒꦝꦃꦲꦶꦥꦁꦔꦸꦕꦥ꧀ꦥꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦗꦼꦗꦸꦩ꧀ꦧꦸꦃꦲꦤ꧀ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦠꦼꦩ꧀ꦧꦸꦁꦧꦭꦸꦮꦂꦠꦺꦱꦏꦶꦁꦧꦱꦥꦺꦴꦂꦠꦸꦒꦶꦱ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦸꦒꦶꦲꦠꦼꦒꦼꦱ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁ꧈ ꦗꦼꦗꦸꦩ꧀ꦧꦸꦃꦲꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦲꦤ꧀ꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦱꦏꦼꦤ꧀ꦝꦺꦟꦶꦯ꧀ꦭꦺꦴꦩ꧀ꦨꦂ꧈ ꦱꦠꦸꦁꦒꦭ꧀ꦭꦶꦁꦥꦤꦭꦶꦠꦶꦱꦸꦗꦫꦃꦄꦱꦶꦲꦱꦶꦱꦶꦃꦏꦶꦢꦸꦭ꧀ꦮꦺꦠꦤ꧀ꦒꦝꦃꦢꦸꦢꦸꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦧꦶꦭꦶꦃꦠꦼꦩ꧀ꦧꦸꦁꦧꦭꦸꦮꦂꦠꦶꦲꦶꦁꦒꦶꦃꦠꦼꦩ꧀ꦧꦸꦁꦩꦚ꧀ꦕꦱꦏꦶꦁꦧꦱꦥꦺꦴꦂꦠꦸꦒꦶꦱ꧀ ꦧꦧ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦠꦶꦤꦼꦩꦸꦲꦏꦭ꧀ꦲꦔꦺꦔꦼꦠ꧀ꦠꦶꦪꦼꦪꦱꦤ꧀ꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦧꦭꦸꦮꦂꦠꦶꦲꦁꦒꦝꦃꦲꦶꦮꦚ꧀ꦕꦶꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦩꦶꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦪꦼꦪꦱꦤ꧀ꦤꦶꦁꦠꦩꦤ꧀ꦱꦫꦶꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦫꦚ꧀ꦕꦁꦢꦺꦤꦶꦁꦱꦠꦸꦁꦒꦭ꧀ꦭꦶꦁꦲꦸꦤ꧀ꦝꦒꦶꦧꦁꦱꦥꦺꦴꦂꦠꦸꦒꦶꦱ꧀꧈
꧋ꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦁꦔ꧀ꦭꦶꦩ꧀ꦥꦸꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤꦶꦏꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦫꦚ꧀ꦕꦁꦭꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦪꦱꦲꦶꦁꦮꦚ꧀ꦕꦶꦗꦸꦩꦼꦤꦼꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ꧇꧑꧇꧌ ꧇꧑꧗꧕꧕꧇ ꦢꦸꦩꦸꦒꦶ ꧇꧑꧗꧙꧒꧇ ꧍꧈ ꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦩꦸꦂꦮꦤꦶꦏꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧈ ꦮꦸꦗꦸꦢ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦩꦺꦩ꧀ꦥꦼꦂꦏꦢꦺꦴꦱ꧀ꦥꦱꦒꦶꦲꦤꦔꦶꦁꦭꦁꦏꦸꦁꦮꦶꦪꦂꦱꦶꦱꦶꦃꦲꦶꦥꦸꦤ꧀ꦮꦺꦠꦤ꧀ ꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦮꦺꦠꦤ꧀ꦢꦸꦩꦸꦒꦶꦏꦶꦭꦺꦤ꧀ꦥꦚ꧀ꦗꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ ꧇꧑꧒꧐꧐꧇ ꦩꦺꦠꦼꦂ꧈ ꦢꦺꦤꦺꦱꦶꦱꦶꦃꦭꦺꦂꦢꦸꦩꦸꦒꦶꦏꦶꦢꦸꦭ꧀ ꧇꧙꧔꧐꧇ ꦩꦺꦠꦼꦂ꧈ ꦧꦺꦠꦺꦁꦱꦶꦱꦶꦃꦮꦺꦠꦤ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦮꦶꦪꦂꦢꦸꦩꦸꦒꦶꦭꦺꦂꦥꦚ꧀ꦗꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ ꧇꧒꧐꧐꧇ ꦩꦺꦠꦼꦂ꧈ ꦲꦩꦂꦒꦶꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦧꦒꦺꦪꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦲꦶꦁꦒꦶꦃꦥꦥꦤ꧀ꦥꦢꦸꦤꦸꦁꦔꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦚ꧀ꦗꦼꦁꦒꦸꦱ꧀ꦠꦶꦥꦔꦺꦫꦤ꧀ꦲꦢꦶꦥꦠꦶꦲꦤꦺꦴꦩ꧀ ꦢꦼꦢꦸꦤꦸꦁꦔꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦲꦸꦒꦶꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦸꦤꦶꦔꦤꦶꦏꦤ꧀ꦛꦶꦲꦶꦱ꧀ꦠꦤꦱꦮꦺꦴꦗꦗꦂ꧉
꧋ꦲꦶꦁꦱꦶꦱꦶꦃꦗꦧꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦱꦏꦶꦁꦗꦗꦂꦫꦤ꧀ꦝꦺꦴꦭꦺꦴꦒ꧀ ꦭꦗꦼꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦏꦶꦪꦠ꧀ꦩꦭꦶꦃꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦲꦁꦒꦝꦃꦲꦶꦏꦤ꧀ꦢꦼꦭ꧀ꦏꦭꦶꦃꦮꦠꦸ꧌ꦏꦶꦫꦁꦭꦁꦏꦸꦁ ꧇꧕꧕꧇ ꦱꦺꦤ꧀ꦠꦶ꧍ꦏꦤ꧀ꦛꦶꦭꦺꦴꦁꦏꦁꦔꦤ꧀ꦮꦶꦪꦂꦫꦶꦥꦸꦤ꧀ ꧇꧒꧈꧔꧇ ꦩꦺꦠꦼꦂꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦸꦫꦸꦒ꧀ꦲꦔꦁꦒꦺꦱꦶꦠꦶꦱꦏꦶꦁꦣꦸꦣꦸꦏ꧀ꦏꦤ꧀ꦗꦒꦁ꧈ ꦲꦶꦁꦒꦶꦭ꧀ꦭꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦸꦫꦸꦒ꧀ꦒꦤ꧀ ꧇꧓꧈꧗꧇ ꦩꦺꦠꦼꦂꦱꦏꦶꦁꦮꦶꦮꦶꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦭꦸꦩꦃꦲꦶꦁꦱꦶꦠꦶ꧈ ꦭꦺꦴꦁꦏꦁꦔꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦒꦶꦤꦏ꧀ꦏꦏꦼꦤ꧀ꦩꦶꦤꦁꦏꦥ꧀ꦭꦠꦂꦫꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦧꦒꦺꦪꦤ꧀ꦭꦼꦧꦼꦠ꧀ꦥꦥꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦫꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦱꦒꦼꦢ꧀ꦲꦚ꧀ꦗꦒꦶ꧈ ꦱꦏꦶꦁꦥ꧀ꦭꦠꦂꦫꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏ꧈ ꦲꦶꦁꦒꦶꦭ꧀ꦭꦶꦁꦧꦺꦠꦺꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦶꦁꦒꦃꦲꦏꦼꦤ꧀ꦩꦭꦶꦃ ꧇꧑꧈꧕꧇ ꦩꦺꦠꦼꦂ꧈ ꦢꦺꦤꦺꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦱꦏꦶꦁꦧꦤꦺꦴꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦚ꧀ꦕꦩ꧀ꦥꦸꦂꦫꦶꦮꦼꦣꦶ꧈ ꦒꦩ꧀ꦥꦶꦁ꧈ ꦭꦤ꧀ꦒꦶꦭꦶꦁꦔꦤ꧀ꦧꦤꦺꦴꦤ꧀ꦲꦧꦿꦶꦠ꧀꧈
꧋ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦒꦁꦱꦭ꧀ꦒꦥꦸꦫꦏꦤ꧀ꦛꦶꦏꦺꦴꦫꦶꦲꦶꦁꦏꦁꦮꦸꦗꦸꦢ꧀ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦔꦤ꧀ꦩꦶꦤꦁꦏꦩꦂꦒꦶꦩꦊꦧꦼꦠ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁ꧈ ꦱꦔꦶꦁꦒꦶꦭ꧀ꦭꦶꦁꦒꦥꦸꦫꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦥ꧀ꦭꦠꦂꦫꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦤꦩꦏ꧀ꦏꦏꦼꦤ꧀ꦥꦁꦒꦸꦁ꧈ ꦏꦺꦴꦫꦶꦒꦥꦸꦫꦥꦸꦤꦶꦏꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦸꦤꦶꦔꦤꦶꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦲꦸꦠꦮꦶꦒꦥꦸꦫꦥꦁꦒꦸꦁ꧈ ꦱꦧꦼꦤ꧀ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦢꦶꦥꦸꦚ꧀ꦗꦁꦏꦼꦥ꧀ꦥꦶꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦏꦭꦶꦃꦒꦼꦂꦣꦸꦗꦒꦶꦭꦤ꧀ꦱꦏꦮꦤ꧀ꦭꦺꦴꦁꦏꦁꦔꦤ꧀ꦩꦶꦤꦁꦏꦥꦥꦤ꧀ꦩꦿꦶꦪꦼꦩ꧀꧈
꧋ꦏꦒꦁꦱꦭ꧀ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦔꦸꦥꦼꦁꦔꦶꦧꦺꦠꦺꦁꦥꦸꦤꦶꦏꦲꦶꦁꦒꦶꦃꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦠꦫꦸꦤꦱꦸꦫꦲꦸꦠꦮꦶꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦮꦶꦗꦶꦭ꧀ꦭꦤ꧀ꦲꦶꦁꦱꦶꦱꦶꦃꦏꦶꦢꦸꦭ꧀ꦮꦺꦠꦤ꧀ ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦗꦒꦱꦸꦫꦲꦸꦠꦮꦶꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦔꦱꦼꦩ꧀ꦲꦶꦁꦱꦶꦱꦶꦃꦏꦶꦢꦸꦭ꧀ꦏꦶꦭꦺꦤ꧀꧈ ꦭꦤ꧀ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦩꦢꦾꦱꦸꦫꦲꦸꦠꦮꦶꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦒꦤ꧀ꦢꦩꦤꦤ꧀ꦲꦶꦁꦱꦶꦱꦶꦃꦮꦺꦠꦤ꧀ ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦩꦢꦾꦱꦸꦫꦏꦭꦩꦁꦱꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦸꦤꦶꦔꦤꦶꦲꦸꦒꦶꦏꦤ꧀ꦛꦶꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦠꦩ꧀ꦧꦏ꧀ꦧꦪ꧉
꧋ꦲꦶꦁꦱꦧꦼꦤ꧀ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦽꦠꦼꦒ꧀ꦒꦤ꧀ꦠꦸꦁ꧈ ꦏꦽꦠꦼꦒ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦱꦒꦼꦢ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦫꦶꦏ꧀ꦩꦁꦔꦶꦁꦒꦶꦭ꧀ꦱꦲꦺꦁꦒꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦏꦠꦸꦠꦸꦥ꧀ꦭꦤ꧀ꦩꦂꦒꦶꦩ꧀ꦭꦼꦧꦼꦠ꧀ꦝꦠꦼꦁꦗꦼꦫꦺꦴꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦥꦭꦁꦢꦺꦤꦶꦁꦗꦒꦁ꧈ ꦱꦢꦪꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦥꦸꦤꦶꦏꦧꦶꦏꦏ꧀ꦱꦏꦶꦁꦗꦩ꧀ꦲꦼꦤꦼꦩ꧀ꦲꦺꦚ꧀ꦗꦶꦁꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦲꦼꦤꦼꦩ꧀ꦱꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ ꦗꦩ꧀ꦧꦶꦏꦏ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦭꦗꦼꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦢꦔꦸꦱꦏꦶꦁꦗꦩ꧀ꦒꦁꦱꦭ꧀ꦲꦺꦚ꧀ꦗꦶꦁꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦮꦺꦴꦭꦸꦢꦭꦸ꧈ ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦼꦔꦼꦂꦫꦶꦏꦤ꧀ꦛꦶꦲꦸꦔꦼꦭ꧀ꦭꦤ꧀ꦠꦩ꧀ꦧꦸꦂꦭꦤ꧀ꦱ꧀ꦭꦺꦴꦩ꧀ꦥ꧀ꦫꦺꦠ꧀ꦥꦿꦗꦸꦫꦶꦠ꧀ꦏꦼꦩꦒꦁꦔꦤ꧀꧈
꧋ꦫꦚ꧀ꦕꦁꦔꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦱꦩꦶꦩꦤꦮꦶꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦧꦤ꧀ꦝꦶꦁꦔꦏꦼꦤ꧀ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦩꦠꦫꦩ꧀ꦲꦶꦱ꧀ꦭꦩ꧀ꦱꦢꦺꦫꦺꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ ꦲꦸꦠꦩꦶꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦠꦶꦔꦭ꧀ꦱꦏꦶꦁꦒꦥꦸꦫꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦶꦤꦼꦧꦂꦲꦶꦁꦱꦢꦪꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦏꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ ꦲꦁꦒꦺꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦔꦿꦚ꧀ꦕꦁꦧꦺꦠꦺꦁꦥꦸꦤꦶꦏꦥꦔꦺꦫꦤ꧀ꦩꦁꦏꦸꦧꦸꦩꦶꦏꦠꦮꦶꦱ꧀ꦥꦶꦏꦤ꧀ꦠꦸꦏ꧀ꦏꦛꦃꦥꦶꦮꦸꦭꦁꦱꦏꦶꦁꦉꦤ꧀ꦠꦃꦲꦶꦁꦏꦶꦛꦏꦿꦗꦤ꧀ꦩꦠꦫꦩ꧀ꦏꦂꦠꦱꦸꦫꦲꦶꦁꦥꦫꦏꦿꦩꦤ꧀ꦤꦭꦶꦏꦥꦿꦱ꧀ꦠꦮꦒꦺꦒꦺꦂꦥꦕꦶꦤ꧌ ꧇꧑꧗꧔꧐꧇ ꦢꦸꦩꦸꦒꦶ ꧇꧑꧗꧔꧓꧇ ꧍꧈ ꦱꦊꦧꦼꦠ꧀ꦠꦶꦁꦥꦿꦱ꧀ꦠꦮꦥꦸꦤꦶꦏꦥꦫꦏꦿꦩꦤ꧀ꦕꦶꦤꦭꦤ꧀ꦗꦮꦠꦶꦤꦸꦁꦒꦶꦭ꧀ꦩꦼꦁꦱꦃꦥꦿꦁꦣꦠꦼꦁ꧉ꦥ꦳ꦺ꧈ꦎ꧈ꦕꦺ꧉ꦭꦤ꧀ꦲꦁꦔꦽꦧꦠ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦱꦸꦫꦏꦂꦠꦲꦩꦂꦒꦶꦲꦁꦒꦝꦃꦲꦶꦥꦚꦼꦁꦒꦸꦃꦧꦶꦭꦶꦃꦱꦿꦶꦱꦸꦱꦸꦲꦸꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦥꦏꦸꦧꦸꦮꦤ꧇꧒꧇꧌ ꧇꧑꧗꧒꧗꧇ ꦢꦸꦩꦸꦒꦶ ꧇꧑꧗꧔꧙꧇ ꧍ꦒꦺꦤ꧀ꦢꦺꦁꦒꦺꦫꦺꦠ꧀ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ ꧉ꦥ꦳ꦺ꧈ꦎ꧈ꦕꦺ꧉꧉ ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦶꦔꦭ꧀ꦭꦶꦱꦏꦶꦁꦮꦸꦗꦸꦢ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦩꦺꦩ꧀ꦥꦼꦂꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦌꦫꦺꦴꦥ꧈ ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦩꦺꦴꦏꦭ꧀ꦩꦤꦮꦶꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦲꦤꦼꦣꦏ꧀ꦠꦠꦉꦫꦏꦶꦠ꧀ꦠꦶꦁꦧꦺꦠꦺꦁꦮꦭꦤ꧀ꦢꦶꦲꦶꦁꦧꦠꦥ꦳ꦶꦪꦲꦶꦁꦏꦁꦤꦠꦺꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦶꦔꦭ꧀ꦭꦶꦢꦺꦤꦶꦁꦥꦠꦶꦃꦏꦢꦶꦥꦠꦺꦤ꧀ꦩꦱ꧀ꦠꦸꦩꦼꦁꦒꦸꦁꦮꦶꦫꦒꦸꦤ꧈ ꦱꦭꦩꦶꦤꦶꦁꦣꦪꦺꦴꦃꦲꦶꦥꦸꦤ꧀ꦤꦭꦶꦏꦮꦶꦮꦶꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦲꦸꦤ꧀ ꧇꧑꧗꧘꧐꧇ ꧉
꧋ꦩꦤꦮꦶꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦧꦤ꧀ꦝꦶꦁꦔꦏꦼꦤ꧀ꦝꦠꦼꦁꦮꦼꦮꦔꦸꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦱꦤꦺꦱ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ ꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦧꦭꦸꦮꦂꦠꦶꦲꦶꦁꦏꦁꦮꦶꦮꦶꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦤꦩꦸꦁꦲꦮꦸꦗꦸꦢ꧀ꦥꦒꦼꦂꦏꦗꦼꦁ꧈ ꦲꦶꦁꦒꦶꦃꦥꦸꦤꦶꦏꦧꦒꦺꦪꦤ꧀ꦥꦸꦁꦏꦱ꧀ꦱꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦸꦁꦏꦱ꧀ꦱꦶꦢꦺꦤꦶꦁꦥꦔꦺꦫꦤ꧀ꦩꦁꦏꦸꦧꦸꦩꦶꦲꦸꦠꦮꦶꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦸꦤꦶꦔꦤꦶꦩꦶꦤꦁꦏꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ꧇꧑꧇꧈ ꦧꦺꦠꦺꦁꦥꦸꦤꦶꦏꦫꦩ꧀ꦥꦸꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦪꦱꦤꦭꦶꦏꦠꦲꦸꦤ꧀ꦗꦮ ꧇꧑꧗꧐꧖꧇ ꧈ ꦲꦸꦠꦮꦶ ꧇꧑꧗꧘꧒꧇ ꦩꦱꦺꦲꦶ꧈ ꦪꦼꦪꦱꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦤ꧀ꦝꦺꦒꦤꦶꦢꦺꦤꦶꦁꦫꦢꦺꦤ꧀ꦫꦁꦒꦥꦿꦮꦶꦫꦱꦼꦤ꧀ꦠꦶꦏꦧꦸꦥꦠꦶꦩꦢꦶꦪꦸꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦭꦗꦼꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦭꦗꦼꦁꦔꦏꦼꦤ꧀ꦢꦺꦤꦶꦁꦏꦚ꧀ꦗꦼꦁꦒꦸꦱ꧀ꦠꦶꦥꦔꦺꦫꦤ꧀ꦲꦢꦶꦥꦠꦶꦲꦤꦺꦴꦩ꧀ ꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦶꦁꦮꦚ꧀ꦕꦶꦱꦭꦗꦼꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦗꦸꦩꦼꦤꦼꦁꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ꧇꧒꧇꧉
꧋ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ꧇꧒꧇ꦠꦏ꧀ꦱꦶꦃꦲꦤ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦏꦶꦪꦠ꧀ꦩꦭꦶꦃꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦤꦭꦶꦏꦮꦚ꧀ꦕꦶꦥꦩꦫꦺꦤ꧀ꦠꦃꦲꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ ꦥꦚ꧀ꦗꦼꦤꦼꦁꦔꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦫꦸꦩꦲꦺꦴꦱ꧀ꦧꦶꦭꦶꦃꦱꦼꦉꦒ꧀ꦒꦤ꧀ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦥꦩꦫꦺꦤ꧀ꦠꦃꦏꦺꦴꦭꦺꦴꦤꦶꦪꦭ꧀ꦲꦶꦤ꧀ꦝꦶꦪꦧꦼꦭꦤ꧀ꦝꦱꦤ꧀ꦱꦪꦏꦶꦪꦠ꧀ꦭꦤ꧀ꦥꦿꦁꦧꦝꦺꦠꦸꦩꦸꦭꦶꦏꦮꦶꦮꦶꦠ꧀ꦠꦤ꧀ ꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦭꦗꦼꦁꦲꦁꦒꦶꦤꦏ꧀ꦏꦏꦼꦤ꧀ꦝꦠꦼꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦫꦧꦼꦧꦲꦸꦤꦭꦶꦏꦲꦢꦶꦕꦫꦒꦉꦧꦼꦒ꧀ꦥꦱꦏꦁꦒꦺꦢꦩꦼꦭ꧀ꦭꦁꦏꦸꦁꦏꦶꦪꦠ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ ꦤꦭꦶꦏ ꧇꧑꧓꧇ ꦤꦺꦴꦥꦺꦩ꧀ꦧꦼꦂ ꧇꧑꧘꧐꧙꧇ ꧈ ꦱꦏꦮꦤ꧀ꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦩꦸꦚ꧀ꦕꦸꦩꦼꦢꦭ꧀ꦝꦠꦼꦁꦗꦮꦶ꧉
꧋ꦱꦏꦮꦤ꧀ꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦩ꧀ꦧꦃꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦮꦼꦮꦔꦸꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦲꦺꦁꦒꦭ꧀ꦱꦲꦺꦁꦒꦩꦮꦸꦗꦸꦢ꧀ꦥꦱꦒꦶꦭꦶꦩ꧈ ꦲꦶꦁꦏꦠꦶꦒꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦩꦸꦚ꧀ꦕꦸꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦸꦏꦤꦶꦏꦸꦫꦸꦁꦔꦤ꧀ꦩꦶꦤꦁꦏꦥꦥꦤ꧀ꦗꦒꦶꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦸꦤꦶꦔꦤꦶꦩꦶꦤꦁꦏꦧꦱ꧀ꦠꦶꦪꦺꦴꦤ꧀ ꦮꦸꦗꦸꦢ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦩꦺꦩ꧀ꦥꦼꦂꦏꦢꦺꦴꦱ꧀ꦧꦸꦩ꧀ꦧꦸꦁꦏꦤ꧀ꦛꦶꦧꦺꦴꦭꦺꦴꦁꦔꦤ꧀ꦧꦺꦴꦭꦺꦴꦁꦔꦤ꧀ꦲꦭꦶꦠ꧀ꦏꦁꦒꦺꦲꦤꦼꦭꦶꦏ꧀ ꦲꦶꦁꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦤ꧀ꦠꦮꦶꦱ꧀ꦱꦶꦥꦸꦤ꧀ꦧꦱ꧀ꦠꦶꦪꦺꦴꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦸꦏꦤꦶꦭꦺꦴꦁꦏꦁꦔꦤ꧀ꦏꦛꦃꦲꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦢꦱꦏꦁꦒꦺꦥꦥꦤ꧀ꦩꦿꦶꦪꦼꦩ꧀ ꦮꦼꦮꦔꦸꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦲꦺꦁꦒꦭ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦲꦸꦒꦶꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦸꦤꦶꦔꦤꦶꦩꦶꦤꦁꦏꦠꦸꦭꦏ꧀ꦧꦭ꧈ ꦱꦥꦸꦤꦶꦏꦭꦁꦏꦸꦁꦏꦲꦸꦤꦶꦔꦤ꧀ꦏꦤ꧀ꦛꦶꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦲꦸꦠꦮꦶꦕꦼꦏꦏ꧀ꦏꦤ꧀ꦗꦺꦴꦏ꧀ꦠꦺꦁ꧉
꧋ꦱꦭꦃꦱꦠꦸꦁꦒꦭ꧀ꦭꦶꦁꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦥꦸꦤꦶꦏꦭꦗꦼꦁꦉꦧꦃꦤꦭꦶꦏꦒꦺꦒꦺꦂꦱꦼꦥꦺꦲꦶꦫꦶꦏꦭꦱꦸꦂꦪ ꧇꧒꧐꧇ ꦗꦸꦤꦶ ꧇꧑꧘꧑꧒꧇꧈ ꦮꦢꦾꦧꦭꦲꦶꦁꦒꦿꦶꦱ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦮꦚ꧀ꦕꦶꦥꦸꦤꦶꦏꦲꦩꦶꦱꦺꦱꦗꦮꦲꦁꦔ꧀ꦭꦸꦫꦸꦒ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧈ ꦲꦶꦁꦒꦿꦶꦱ꧀ꦏꦱꦶꦭ꧀ꦲꦚ꧀ꦗꦼꦧ꧀ꦭꦸꦒ꧀ꦒꦏꦼꦤ꧀ꦒꦸꦣꦁꦩꦼꦱꦶꦪꦸꦲꦶꦁꦏꦁꦢꦸꦤꦸꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦶꦁꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦭꦺꦂꦮꦺꦠꦤ꧀ ꦥꦿꦁꦥꦸꦤꦶꦏꦲꦸꦒꦶꦢꦩꦼꦭ꧀ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦩꦢꦾꦱꦸꦫꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦸꦠꦸꦥ꧀ꦱꦭꦮꦱ꧀ꦱꦶꦥꦸꦤ꧀ꦩꦶꦤꦁꦏꦧꦒꦺꦪꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦥꦔꦸꦥꦪꦥꦼꦂꦠꦲꦤꦤ꧀ ꦲꦩꦂꦒꦶꦱꦢꦺꦫꦺꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠꦲꦩꦶꦉꦁꦧꦶꦭꦶꦃꦮꦢꦾꦧꦭꦩꦸꦁꦱꦸꦃꦧꦣꦺꦩꦊꦧꦼꦠ꧀ꦩꦮꦶꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦥꦸꦤꦶꦏ꧉
꧋ꦏꦺꦴꦫꦶꦩꦊꦧꦼꦠ꧀ꦝꦠꦼꦁꦗꦼꦫꦺꦴꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦲꦶꦁꦱꦶꦱꦶꦃꦮꦺꦠꦤ꧀ꦤꦼꦩ꧀ꦧꦺꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦧꦶꦏꦏ꧀ꦩꦭꦶꦃꦲꦶꦁꦠꦲꦸꦤ꧀ ꧇꧑꧙꧒꧓꧇ ꦏꦤ꧀ꦛꦶꦫꦺꦴꦩ꧀ꦧꦏ꧀ꦏꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦩꦢꦾꦱꦸꦫꦲꦮꦶꦠ꧀ꦥꦫꦺꦤ꧀ꦠꦃꦲꦶꦁꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ꧇꧘꧇꧌ ꧇꧑꧙꧒꧑꧇ꦢꦸꦩꦸꦒꦶ ꧇꧑꧙꧓꧙꧇ ꧍꧈ ꦲꦮꦶꦠ꧀ꦮꦚ꧀ꦕꦶꦥꦩꦫꦺꦤ꧀ꦠꦃꦲꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ꧇꧘꧇ꦥꦸꦤꦶꦏꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦤꦠꦺꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦸꦠꦸꦥ꧀ ꦏꦭꦮꦤ꧀ꦲꦸꦒꦶꦏꦁꦒꦺꦢꦩꦼꦭ꧀ꦭꦚ꧀ꦕꦂꦭꦭꦸꦭꦶꦤ꧀ꦠꦱ꧀ ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦗꦒꦱꦸꦫꦭꦤ꧀ꦗꦒꦧꦪꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦫꦺꦴꦩ꧀ꦧꦏ꧀ꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦒꦥꦸꦫꦧꦶꦏꦏ꧀꧈
꧋ꦱꦥꦸꦤꦶꦏꦱꦥꦺꦫꦁꦔꦤ꧀ꦲꦒꦼꦁꦧꦺꦠꦺꦁꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦏꦠꦸꦠꦸꦥ꧀ꦢꦺꦤꦶꦁꦥꦥꦤ꧀ꦥꦢꦸꦤꦸꦁꦔꦤ꧀ ꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦗꦒꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦠꦶꦫꦃꦩꦤꦮꦶꦠꦏ꧀ꦱꦶꦃꦥꦸꦤꦶꦏꦤꦩꦸꦁꦱꦼꦭꦺꦴꦏꦤ꧀ꦲꦶꦁꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁ꧈ ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦩꦔꦼꦂꦠꦺꦴꦱ꧀ꦱꦶꦏꦤ꧀ꦛꦶꦥꦼꦱ꧀ꦛꦶꦏꦥꦤ꧀ꦮꦼꦮꦔꦸꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦭꦤ꧀ꦗꦒꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦏꦠꦸꦠꦸꦥ꧀ꦢꦺꦤꦶꦁꦥꦥꦤ꧀ꦥꦢꦸꦤꦸꦁꦔꦤ꧀ ꦲꦤꦔꦶꦁꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦏꦭꦶꦃꦥꦿꦱ꧀ꦠꦮꦲꦒꦼꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦒꦼꦢ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦶꦭꦶꦏ꧀ꦩꦶꦤꦁꦏꦠꦼꦠꦼꦔꦼꦂ꧈ ꦭꦶꦤ꧀ꦝꦸꦠꦲꦸꦤ꧀ ꧇꧑꧘꧖꧗꧇ ꦭꦤ꧀ꦗꦩꦤ꧀ꦗꦼꦥꦁ꧌ ꧇꧑꧙꧔꧒꧇ ꦢꦸꦩꦸꦒꦶ ꧇꧑꧙꧔꧕꧇ ꧍꧉
꧋ꦭꦶꦤ꧀ꦝꦸꦠꦲꦸꦤ꧀ ꧇꧑꧘꧖꧗꧇ ꦲꦤ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦫꦶꦱꦏ꧀ꦏꦶꦛꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧈ ꦏꦛꦃꦥꦼꦩꦃꦲꦤ꧀ꦫꦶꦱꦏ꧀ꦲꦸꦒꦶꦥꦢꦸꦤꦸꦁꦔꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦲꦧ꧀ꦢꦶꦢꦊꦩ꧀ ꦏꦤ꧀ꦛꦶꦫꦲꦺꦴꦱ꧀ꦮꦼꦭꦱ꧀ꦲꦱꦶꦃ ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ꧇꧑꧇꧌ ꧇꧑꧘꧕꧕꧇ ꦢꦸꦩꦸꦒꦶ ꧇꧑꧘꧗꧗꧇ ꧍ꦲꦩꦉꦁꦔꦏꦼꦤ꧀ꦥꦫꦲꦧ꧀ꦢꦶꦢꦊꦩ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦥꦢꦸꦤꦸꦁꦔꦤ꧀ꦱꦮꦠꦮꦶꦱ꧀ꦩꦁꦱꦲꦶꦁꦥꦥꦤ꧀ꦥꦥꦤ꧀ꦮꦶꦪꦂꦲꦶꦁꦱꦶꦱꦶꦃꦲꦶꦁꦧꦺꦠꦺꦁꦭꦤ꧀ꦠꦶꦭꦱ꧀ꦱꦶꦁꦉꦤ꧀ꦠꦃꦲꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦩꦤ꧀ꦱꦫꦶ꧈ ꦏꦠꦶꦔꦭ꧀ꦭꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦏꦶꦁꦣꦮꦸꦃꦥꦸꦤꦶꦏꦏꦭꦗꦼꦁꦔꦤ꧀ꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦠꦸꦫꦸꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦫꦲꦧ꧀ꦢꦶꦢꦊꦩ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏ꧉
꧋ꦥꦿꦱ꧀ꦠꦮꦲꦶꦁꦏꦁꦱꦩꦶꦏꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦱꦤ꧀ꦲꦶꦁꦮꦚ꧀ꦕꦶꦥꦤ꧀ꦝꦸꦣꦸꦏ꧀ꦏꦤ꧀ꦗꦼꦥꦁ꧈ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦢꦶꦏꦺꦩꦮꦺꦴꦤ꧀ꦥꦫꦏꦮꦸꦭꦱꦩꦶꦲꦗꦿꦶꦃꦭꦤ꧀ꦥꦢꦺꦴꦱ꧀ꦥꦔꦪꦺꦴꦩ꧀ꦩꦤ꧀ ꦱꦿꦶꦱꦸꦭ꧀ꦠꦤ꧀ꦲꦩꦼꦁꦏꦸꦧꦸꦮꦤ ꧇꧙꧇ ꦭꦗꦼꦁꦣꦮꦸꦃꦏꦁꦒꦺꦤꦩ꧀ꦥꦶꦥꦫꦥꦔꦸꦁꦱꦶꦲꦶꦁꦱꦶꦱꦶꦃꦗꦼꦫꦺꦴꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦱꦲꦸꦤꦼꦁꦔꦶꦁꦧꦺꦠꦺꦁ꧈ ꦏꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦱꦭꦩꦶꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦏ꧀ꦱꦶꦃꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦭꦶꦭꦤꦶꦭꦤ꧀ꦲꦸꦒꦶꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦥꦤ꧀ꦝꦸꦣꦸꦏ꧀ꦏꦤ꧀ꦗꦼꦥꦁꦏꦥꦸꦁꦏꦱ꧀ꦱꦤ꧀ ꦲꦶꦁꦥꦔꦽꦩ꧀ꦧꦏꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦥꦤ꧀ꦥꦢꦸꦤꦸꦁꦔꦤ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦭꦗꦼꦁꦢꦩꦼꦭ꧀ꦫꦶꦱꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁ꧈ ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦥꦁꦒꦶꦃꦲꦶꦲꦶꦁꦏꦁꦲꦁꦒꦝꦃꦲꦶꦥꦼꦩꦃꦲꦤ꧀ꦠꦸꦩꦺꦩ꧀ꦥ꧀ꦭꦺꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦭꦗꦼꦁꦔꦼꦫꦸꦏ꧀ꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦥꦸꦫꦶꦃꦱꦒꦼꦢ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦭꦺꦴꦮꦃꦲꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦭꦁꦏꦸꦁꦮꦶꦪꦂꦏꦁꦒꦺꦥꦼꦩꦃꦲꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦸꦒꦶꦲꦶꦁꦏꦁꦗꦼꦧꦺꦴꦭ꧀ꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦥꦸꦫꦶꦃꦱꦒꦼꦢ꧀ꦢꦩꦼꦭ꧀ꦩꦂꦒꦶꦩꦊꦧꦼꦠ꧀ꦭꦤ꧀ꦩꦼꦢꦭ꧀ ꦧꦧ꧀ꦥꦸꦤꦶꦏꦢꦩꦼꦭ꧀ꦱꦥꦺꦫꦁꦔꦤ꧀ꦧꦒꦺꦪꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦩꦭꦶꦃꦏꦠꦶꦔꦭ꧀ꦭꦤ꧀ꦏꦠꦸꦠꦸꦥ꧀ꦧꦧꦂꦥꦶꦱꦤ꧀ꦢꦺꦤꦶꦁꦥꦼꦩꦃꦲꦤ꧀꧈
꧋ꦱꦏꦶꦁꦒꦁꦱꦭ꧀ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦤꦩꦸꦁꦠꦶꦫꦃꦏꦭꦶꦃꦲꦶꦁꦏꦁꦠꦏ꧀ꦱꦶꦃꦮꦼꦠꦃꦏꦤ꧀ꦛꦶꦮꦸꦗꦸꦢ꧀ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦔꦤ꧀ ꦲꦶꦁꦒꦶꦃꦥꦸꦤꦶꦏꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦠꦫꦸꦤꦱꦸꦫꦲꦸꦠꦮꦶꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦮꦶꦗꦶꦭ꧀ꦭꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦤꦶꦂꦧꦪꦲꦸꦠꦮꦶꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦒꦣꦶꦁ꧈ ꦮꦼꦮꦔꦸꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦠꦸꦭꦏ꧀ꦧꦭꦲꦶꦁꦏꦁꦠꦏ꧀ꦱꦶꦃꦮꦼꦠꦃꦲꦶꦁꦒꦶꦃꦥꦸꦤꦶꦏꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦮꦺꦠꦤ꧀꧈ ꦏꦸꦭꦺꦴꦤ꧀꧈ ꦭꦤ꧀ꦭꦺꦴꦂ꧈ ꦠꦶꦭꦱ꧀ꦱꦶꦁꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦠꦏ꧀ꦱꦶꦃꦮꦼꦠꦃꦤꦩꦸꦁꦱꦏꦶꦁꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦒꦣꦶꦁꦢꦸꦩꦸꦒꦶꦮꦺꦠꦤ꧀ꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦮꦺꦠꦤ꧀ ꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦱꦶꦱꦶꦃꦮꦺꦠꦤ꧀ꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦸꦭꦺꦴꦤ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦧꦶꦏꦏ꧀ꦩꦂꦒꦶꦗꦁꦏꦼꦥ꧀ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦭꦩ꧀ꦥꦸꦭꦭꦸꦭꦶꦤ꧀ꦠꦱ꧀ꦱꦲꦺꦁꦒꦏꦺꦴꦫꦶꦩꦊꦧꦼꦠ꧀ꦭꦤ꧀ꦩꦼꦢꦭ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦠꦩ꧀ꦧꦃ꧈
꧋ꦥꦫꦣꦪꦺꦴꦃꦲꦶꦁꦏꦁꦧꦝꦺꦲꦤꦶꦔꦭ꧀ꦭꦶꦠꦏ꧀ꦱꦶꦃꦱꦒꦼꦢ꧀ꦲꦩꦁꦒꦶꦃꦲꦶꦱꦥꦺꦫꦁꦔꦤ꧀ꦧꦒꦺꦪꦤ꧀ꦠꦺꦩ꧀ꦧꦺꦴꦏ꧀ꦥꦼꦂꦠꦲꦤꦤ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧈ ꦠꦶꦒꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦠꦏ꧀ꦱꦶꦃꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦧꦶꦏꦏ꧀ꦏꦁꦒꦺꦲꦸꦩꦸꦩ꧀ꦱꦒꦼꦢ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦠꦶꦔꦭ꧀ꦭꦶꦩꦮꦶꦲꦶꦤ꧀ꦝꦏ꧀ꦏꦤ꧀ꦲꦶꦁꦏꦁꦮꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦶꦁꦱꦶꦱꦶꦃꦊꦧꦼꦠ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁ꧈ ꦏꦺꦴꦫꦶꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦧꦶꦏꦏ꧀ꦱꦏꦶꦁꦗꦩ꧀ꦲꦼꦤꦼꦩ꧀ꦲꦺꦚ꧀ꦗꦶꦁꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦗꦩ꧀ꦲꦼꦤꦼꦩ꧀ꦱꦺꦴꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ ꦱꦩꦤ꧀ꦠꦼꦤ꧀ꦲꦸꦒꦶꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁꦤꦶꦂꦧꦪꦥꦫꦣꦪꦺꦴꦃꦱꦒꦼꦢ꧀ꦩꦶꦁꦒꦃꦲꦶꦁꦔꦶꦁꦒꦶꦭ꧀ꦭꦶꦥꦸꦤ꧀ꦩꦮꦶꦲꦶꦤ꧀ꦝꦏ꧀ꦏꦤ꧀ꦲꦶꦁꦱꦶꦱꦶꦃꦠꦼꦔꦼꦤ꧀ꦱꦊꦧꦼꦠ꧀ꦠꦶꦁꦥ꧀ꦭꦼꦁꦏꦸꦁ꧈ ꦱꦏꦶꦁꦥꦸꦤꦶꦏꦥꦫꦣꦪꦺꦴꦃꦱꦒꦼꦢ꧀ꦭꦸꦩꦩ꧀ꦥꦃꦲꦤ꧀ꦭꦶꦱꦶꦂꦧꦺꦠꦺꦁꦔꦤ꧀ꦠꦺꦴꦱ꧀ꦥꦺꦴꦗꦺꦴꦏ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦮꦺꦠꦤ꧀꧈
꧋ꦱꦏꦶꦁꦥꦔꦽꦩ꧀ꦧꦏꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦱꦩ꧀ꦥꦸꦤ꧀ꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦱꦼꦏ꧀ꦱꦶꦧꦶꦱꦸꦠꦸꦩꦿꦥ꧀ꦥꦔꦽꦩ꧀ꦧꦏꦤꦶꦁꦏꦶꦛꦪꦺꦴꦒꦾꦏꦂꦠ꧈ ꦱꦏꦶꦁꦮꦸꦗꦸꦢ꧀ꦢꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢꦸꦤꦸꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦧꦺꦴꦠꦼꦤ꧀ꦤꦠꦺꦲꦺꦮꦃꦲꦤꦔꦶꦁꦠꦸꦩꦿꦥ꧀ꦱꦺꦴꦱꦶꦪꦭ꧀ꦧꦺꦠꦺꦁꦩꦿꦭꦩ꧀ꦧꦁꦔꦏꦼꦤ꧀ꦲꦺꦮꦃꦒꦶꦁꦱꦶꦂꦫꦶꦁꦥꦿꦱ꧀ꦠꦮꦲꦶꦁꦏꦁꦏꦭꦩ꧀ꦥꦃꦲꦤ꧀ ꦧꦺꦠꦺꦁꦲꦶꦁꦏꦁꦮꦶꦮꦶꦠ꧀ꦠꦤ꧀ꦤꦶꦥꦸꦤ꧀ꦢꦢꦺꦴꦱ꧀ꦥꦩꦶꦱꦃꦲꦤ꧀ꦠꦮꦶꦱ꧀ꦱꦶꦥꦸꦤ꧀ꦏꦿꦠꦺꦴꦤ꧀ꦏꦭꦶꦪꦤ꧀ꦗꦒꦢ꧀ꦱꦲꦸꦧꦼꦁꦔꦶꦥꦸꦤ꧀ꦱꦥꦸꦤꦶꦏꦏꦧꦶꦏꦏ꧀ꦏꦁꦒꦺꦏꦮꦸꦭꦲꦶꦁꦏꦁꦔꦪꦺꦴꦩ꧀ꦲꦶꦁꦱꦊꦧꦼꦠ꧀ꦠꦶꦥꦸꦤ꧀꧈
Bètèng Kraton Yogyakarta
kiṭa kiṭa kŕaton hiŋ pulo jawa botěn sagěd kapisaḥhakěn sakiŋ beteŋ, samantěn hugi kiṭa kiṭa kŕaton nalika wañci mataram hislam, sadaya kiṭa kŕajan mataram hislam hawit sakiŋ kota gěḍe, plered, kaṙtasura, surakaṙta, ṅantos yogỿakaṙta haŋgaḍaḥhi tembok beteŋ hiŋkaŋ haŋṅlimputti kŕaton, wusdentěn hiŋ saḷěběttiŋ basa saŋkŕit těmbuŋ kiṭa haŋgaḍaḥhi wěṙdi hiŋkaŋ sami kaliyan beteŋ.
kŕaton yogỿakaṙta haŋgaḍaḥhi kaliḥ lapis tembok, lapissan hiŋkaŋ hawujud tembok cěpuri hiŋkaŋ haŋṅlimputti kěḍaton hutawi wěwěŋkon kŕaton, tembok salajěŋṅipun laŋkuŋ wiyaṙ lan kiyat, dipunsěbat namuŋ minaŋka beteŋ, sasanessipun kěḍaton tembok baluwaṙti hugi haŋṅlimputti wěwěŋkon dědunuŋṅannipun para sěntana sultan lan habdi daḷěm, wěwěŋkon hiŋkaŋ sapunika dipunhuniṅani kanṭi wěwěŋkon jěron beteŋ.
baluwaṙti haŋgaḍaḥhi paŋṅucappan hiŋkaŋ jějumbuḥhan kaliyan těmbuŋ baluwaṙte sakiŋ basa poṙtugis hiŋkaŋ hugi hatěgěs beteŋ, jějumbuḥhan punika handadossakěn ḍenis lombaṙ, satuŋgalliŋ panaliti sujaraḥ asiha sisiḥ kidul wetan gaḍaḥ duduttan biliḥ těmbuŋ baluwaṙti hiŋgiḥ těmbuŋ mañca sakiŋ basa poṙtugis, bab punika tiněmu hakal haṅeṅětti yěyasan tembok baluwaṙti haŋgaḍaḥhi wañci hiŋkaŋ sami kaliyan yěyasanniŋ tamansari hiŋkaŋ dipunrañcaŋ deniŋ satuŋgalliŋ hunḍagi baŋsa poṙtugis.
tembok hiŋkaŋ haŋṅlimputti punika dipunrañcaŋ lan dipunyasa hiŋ wañci juměněŋṅipun sŕi sultan haměŋkubuwana 1 (1755 dumugi 1792), hiŋkaŋ hamuṙwani kasultannan yogỿakaṙta, wujuddipun mempěṙ kados pasagi hanaṅiŋ laŋkuŋ wiyaṙ sisiḥhipun wetan, beteŋ kŕaton sakiŋ wetan dumugi kilen pañjaŋṅipun 1200 metěṙ, dene sisiḥ leṙ dumugi kidul 940 metěṙ, beteŋ sisiḥ wetan kŕaton dipundaměl laŋkuŋ wiyaṙ dumugi leṙ pañjaŋṅipun 200 metěṙ, hamaṙgi wontěn hiŋ bageyan punika hiŋgiḥ papan padunuŋṅannipun kañjěŋ gusti paṅeran hadipati hanom, dědunuŋṅan punika hugi dipunhuniṅani kanṭi histana sawojajaṙ.
hiŋ sisiḥ jaban beteŋ dipundaměḷ sakiŋ jajaṙran ḍolog, lajěŋ dipundaměl laŋkuŋ kiyat maliḥ ṅantos haŋgaḍaḥhi kanděl kaliḥ watu (kiraŋ laŋkuŋ 55 senti) kanṭi loŋkaŋṅan wiyaṙripun 2,4 metěṙ hiŋkaŋ dipunhurug haṅaŋge siti sakiŋ ḍuḍukkan jagaŋ, hiŋgillipun huruggan, 3,7 metěṙ sakiŋ wiwittannipun lumaḥhiŋ siti, loŋkaŋṅan punika dipunginakkakěn minaŋka plataṙran beteŋ bageyan lěbět papannipun para pŕajurit sagěd hañjagi, sakiŋ plataṙran punika, hiŋgilliŋ beteŋ dipun hiŋgaḥhakěn maliḥ 1,5 metěṙ, dene tembok beteŋ dipundaměl sakiŋ banon hiŋkaŋ dipuñcampuṙri wěḍi, gampiŋ, lan giliŋṅan banon habŕit.
wontěn gaŋsal gapura kanṭi kori hiŋkaŋ wujud plěŋkuŋṅan minaŋka maṙgi maḷěbět beteŋ, saṅiŋgilliŋ gapura wontěn plataṙran hiŋkaŋ dipunnamakkakěn paŋguŋ, kori gapura punika dipunhuniṅani plěŋkuŋ hutawi gapura paŋguŋ, saběn plěŋkuŋ dipuñjaŋkěppi kaliyan kaliḥ gěṙḍu jagi lan sakawan loŋkaŋṅan minaŋka papan mŕiyěm.
kagaŋsal plěŋkuŋ hiŋkaŋ haṅupěŋṅi beteŋ punika hiŋgiḥ plěŋkuŋ tarunasura hutawi plěŋkuŋ wijillan hiŋ sisiḥ kidul wetan, plěŋkuŋ jagasura hutawi plěŋkuŋ ṅasěm hiŋ sisiḥ kidul kilen, lan plěŋkuŋ madỿasura hutawi plěŋkuŋ gandamanan hiŋ sisiḥ wetan, plěŋkuŋ madỿāsura kalamaŋsa dipun huniṅani hugi kanṭi plěŋkuŋ tambak baya.
hiŋ saběn plěŋkiŋ wontěn kŕětěg gantuŋ, kŕětěg punika sagěd dipuntarik maŋṅiŋgil saheŋga plěŋkuŋ katutup lan maṙgi mlěbět ḍatěŋ jěron beteŋ kapalaŋ deniŋ jagaŋ, sadaya plěŋkuŋ punika bikak sakiŋ jam hěněm heñjiŋ ṅantos hěněm sontěn, jam bikak punika lajěŋ dipundaměl laŋkuŋ daṅu sakiŋ jam gaŋsal heñjiŋ ṅantos wolu dalu, dipuntěṅěṙri kanṭi huṅěllan tambuṙ lan slompŕet pŕajurit kěmagaŋṅan.
rañcaŋṅan beteŋ kŕaton yogỿakaṙṭa botěn sami manawi dipunbanḍiŋṅakěn kaliyan beteŋ beteŋ kŕaton mataram hislam sadereŋṅipun, hutaminipun katiṅal sakiŋ gapura hiŋkaŋ siněbaṙ hiŋ sadaya pojokkannipun kŕaton, haŋgennipun haṅŕañcaŋ beteŋ punika paṅeran maŋkubumi katawis pikantuk kaṭaḥ piwulaŋ sakiŋ ṛěntaḥhiŋ kiṭa kŕajan mataram kaṙtasura hiŋ para kŕaman nalika pŕastawa gegeṙ pacina (1740 dumugi 1743), saḷěběttiŋ pŕastawa punika para kŕaman cina lan jawa tinuŋgil měŋsaḥ pŕaŋ ḍatěŋ voc lan haŋṅŕěbat kŕaton surakaṙta hamaṙgo haŋgaḍaḥhi pañěŋguḥ biliḥ sŕi susuhunnan pakubuwana 2 (1727 dumugi 1749) gendeŋ geret kaliyan voc. dipuntiṅalli sakiŋ wujuddipun hiŋkaŋ mempěṙ kaliyan beteŋ eropa, botěn mokal manawi beteŋ kŕaton haněḍak tata ṛěrakittiŋ beteŋ walandi hiŋ batafiya hiŋkaŋ nate dipuntiṅalli deniŋ patiḥ kadipaten mas tuměŋguŋ woraguna, salaminiŋ ḍayoḥhipun nalika wiwiwttannipun tahun 1780.
manawi dipunbanḍiŋṅakěn ḍatěŋ wěwaṅunnan sanes hiŋkaŋ wontěn hiŋ kŕaton, tembok baluwaṙti hiŋkaŋ wiwittannipun namuŋ hawujud pagěṙ kajěŋ, hiŋgiḥ punika bageyan puŋkassan hiŋkaŋ dipunpuŋkassi deniŋ paṅeran maŋkubumi hutawi dipun huniṅani minaŋka sŕi sultan haměŋkubuwana 1, beteŋ punika rampuŋ dipunyasa nalika tahun jawa 1706, hutawi 1782 masehi, yěyasan beteŋ dipunpanḍegani deniŋ raden raŋga pŕawira sěntika bupati madiyun hiŋkaŋ salajěŋṅipun dipunkajěŋṅakěn deniŋ kañjěŋ gusti paṅěran hadipati hanom, hiŋkaŋ hiŋ wañci salajěŋṅipun juměněŋ sŕi sultan haměŋku buwana 2.
sŕi sultan haměŋku buwana 2 taksiḥ handaměk laŋkuŋ kiyat maliḥ beteŋ kŕaton nalika wañci pamarentaḥhannipun, pañjěněŋṅannipun rumahos biliḥ sěrěggan kaliyan pamarentaḥ koloniyal hinḍiya bělanḍa sansaya kiyat lan pŕaŋ baḍe tumuli kawiwittan, sultan lajěŋ haŋginakkakěn ḍatěŋṅipun para běbahu nalika hadicara gaṛěběg pasa kaŋge daměl laŋkuŋ kiyat beteŋ kŕaton, nalika 13 nopemběṙ, sakawan pojok beteŋ dipundaměl muñcu měḍal ḍatěŋ jawi.
sakawan pokol beteŋ dipuntambaḥ kaliyan wěwaṅunnan heŋgal saheŋga mawujud pasagi lima, hiŋ katiga pojok hiŋkaŋ muñcu dipunsukani kuruŋṅan minaŋka papan jagi hiŋkaŋ dipunhuniṅani minaŋka bastiyon, wujuddipun mempěṙ kados bumbuŋ kanṭi boloŋṅan boloŋṅan halit kaŋge hanělik, hiŋ tembok wontěn hantawissipun bastiyon dipunsukani loŋkaŋṅan kaṭaḥhipun sadasa kaŋge papan mŕiyem, wěwaṅunnan heŋgal punika hugi dipunhuniṅani minaŋka tulak bala, sapunika laŋkuŋ kahuniṅan kanṭi pojok beteŋ hutawi cěkakkan jokteŋ.
salaḥ satuŋgalliŋ pojok beteŋ punika lajěŋ ṛěbaḥ nalika gegeṙ sěpehi rikala suṙya 20 juni 1812, wadỿabala hiŋgŕis hiŋkaŋ wañci punika hamisesa jawa haŋṅlurug kŕaton yogỿakaṙta, hiŋgŕis kasil hañjěbluggakěn guḍaŋ měsiyu hiŋkaŋ dunuŋṅipun hiŋ pojok beteŋ leṙ wetan, pŕaŋ punika hugi daměl plěŋkuŋ madỿasura dipuntutup salawassipun minaŋka bageya sakiŋ paṅupaya pěŕtahanan, hamaṙgi sadereŋṅipun kŕaton yogỿakaṙta hamiṛěŋ biliḥ wadỿabala muŋsuḥ baḍe maḷěbět mawi plěŋkuŋ punika.
kori maḷěbět ḍatěŋ jěron beteŋ hiŋ sisiḥ wetan němbe dipunbikak maliḥ hiŋ tahun 1923 kanṭi rombakkipun plěŋkuŋ madỿasura hawit parentaḥhiŋ sŕi sultan haměŋkubuwana 8 (1921 dumugi 1939), hawit wañci pamarentaḥhannipun sŕi sultan haměŋkubuwana 8 punika plěŋkuŋ botěn nate dipuntutup, kalawan hugi kaŋge daměl lañcaṙ lalu lintas, plěŋkuŋ jagasura lan jagabaya dipunrombak dados gapura bikak.
saoybuja saperaŋṅan hagěŋ beteŋ sampun katutup deniŋ papan padunuŋṅan, sampun botěn wontěn jagaŋ hiŋkaŋ tiraḥ manawi taksiḥ punika namuŋ sělokan hiŋ pojok beteŋ, botěn dipun maṅěṙtossi kanṭi pěsṭi kapan wěwaṅunnan beteŋ lan jagaŋ hiŋkaŋ katutup deniŋ papan padunuŋṅan, hanaṅiŋ wontěn kaliḥ pŕastawa hagěŋ hiŋkaŋ sagěd dipuntilik minaŋka tětěṅěṙ, linḍu tahun 1867, lan jaman jěpaŋ (1942 dumugi 1945).
linḍu tahun 1867 handaměl risak kiṭa yogỿakaṙta, kaṭaḥ pěmaḥhan risak hugi padunuŋṅannipun habdi daḷěm, kanṭi rahos wělas hasiḥ sŕi sultan haměŋkubuwana 1 (1855 dumugi 1877) hamaṛěŋṅakěn para habdi daḷěm daměl padunuŋṅan sawatawis maŋsa hiŋ papan papan wiyaṙ hiŋ sisiḥhiŋ beteŋ lan tilassiŋ ṛěntaḥhipun tamansari, katiṅallipun sakiŋ ḍawuḥ punika kalajěŋṅan ṅantos turunnipun para habdi daḷěm punika.
pŕastawa hiŋkaŋ sami kadadossan hiŋ wañci panḍuḍukkan jěpaŋ, wontěn pundi kemawon oara kawula sami hajŕiḥ lan pados paṅayomman, sŕi sultan haměŋkubuwana 9 lajěŋ ḍawuḥ kaŋge nampi para paṅuŋsi hiŋ sisiḥ jěron lan sahuběŋṅiŋ beteŋ, kawontěnnan punika salaminipun taksiḥ dipunlilani lan hugi ṅantos panḍuḍukkan jěpaŋ kapuŋkassan, hiŋ paṅŕěmbakanipun papan padunuŋṅan punika lajěŋ daměl risak beteŋ, dipunpaŋgiḥhi hiŋkaŋ haŋgaḍaḥhi pěmaḥhan tumemplek beteŋ lajěŋ gěruk tembok beteŋ kapuriḥ sagěd daměl lowaḥhan hiŋkaŋ laŋkuŋ wiyaṙ kaŋge pěmaḥhannipun, wontěn hugi hiŋkaŋ jěbol tembok beteŋ kapuriḥ sagěd daměk maṙgi maḷěbět lan mědal, bab punika daměk saperaŋṅan bageyan beteŋ botěn maliḥ katiṅal lan katutup babaṙ pisan deniŋ pěmaḥhan.
sakiŋ gaŋsal plěŋkuŋ namuŋ tiraḥ kaliḥ hiŋkaŋ taksiḥ wětaḥ kanṭi wujud plěŋkuŋṅan, hiŋgiḥ punika plěŋkuŋ tarunasura hutawi plěŋkuŋ wijillan lan plěŋkuŋ niṙbaya hutawi plěŋkuŋ gaḍiŋ, wěwaṅunnan tulak bala hiŋkaŋ taksiḥ wětaṅ hiŋgiḥ punika pojok beteŋ wetan, kulon, lan leṙ, tilassiŋ tembok beteŋ hiŋkaŋ taksiḥ wětaḥ namuŋ sakiŋ plěŋkuŋ gaḍiŋ dumugi wetan ṅantos pojok beteŋ wetan, wontěn hiŋ sisiḥ wetan pojok beteŋ kulon dipunbikak maṙgi jaŋkěp kaliyan lampu lalu lintas saheŋga kori maḷěbět lan mědal beteŋ tambaḥ.
para ḍayoḥ hiŋkaŋ baḍe haniṅalli taksiḥ sagěd hamaŋgiḥhi saperaŋṅan bageyan tembok pěṙtahanan kŕaton yogỿakaṙta, tiga pojok beteŋ hiŋkaŋ taksiḥ dipunbikak kaŋge humum sagěd dipuntiṅalli mawi hinḍakkan hiŋkaŋ wontěn hiŋ sisiḥ ḷěbět beteŋ, korinipun kabikak sakiŋ jam hěněm heñjiŋ ṅantos jam hěněm sontěn, samantěn hugi plěŋkuŋ niṙbaya para ḍayoḥ sagěd miŋgaḥ hiŋ ṅiŋgillipun mawi hinḍakkan hiŋ sisiḥ těṅěn saḷěběttiŋ plěŋkuŋ, sakiŋ punika para ḍayoḥ sagěd lumampaḥ hanlisiṙ beteŋ ṅantos pojok beteŋ wetan.
sakiŋ paṅŕěmbakanipun beteŋ kŕaton sampun dados sěksi bisu tumŕap paṅŕěmbakaniŋ kiṭa yogỿakaṙṭa, sakiŋ wujuddipun dunuŋṅipun botěn nate hewaḥ hanaṅiŋ tumŕap sosiyal beteŋ mŕalambaŋṅakěn hewaḥ giŋsiṙriŋ pŕastawa hiŋkaŋ kalampaḥhan, beteŋ hiŋkaŋ wiwittannipun dados pamisaḥ hantawissipun kŕaton kaliyan jagad sahuběŋṅipun sapunika kabikak kaŋge kawula hiŋkaŋ ṅayom hiŋ saḷěběttipun.
beteŋ kŕaton yogỿakaṙta.
kiṭa kiṭa kŕaton hiŋ pulo jawa botěn sagěd kapisaḥhakěn sakiŋ beteŋ, samantěn hugi kiṭa kiṭa kŕaton nalika wañci mataram hislam, sadaya kiṭa kŕajan mataram hislam hawit sakiŋ kota gěḍe, plered, kaṙtasura, surakaṙta, ṅantos yogỿakaṙta haŋgaḍaḥhi tembok beteŋ hiŋkaŋ haŋṅlimputti kŕaton, wusdentěn hiŋ saḷěběttiŋ basa saŋkŕit těmbuŋ kiṭa haŋgaḍaḥhi wěṙdi hiŋkaŋ sami kaliyan beteŋ.
kŕaton yogỿakaṙta haŋgaḍaḥhi kaliḥ lapis tembok, lapissan hiŋkaŋ hawujud tembok cěpuri hiŋkaŋ haŋṅlimputti kěḍaton hutawi wěwěŋkon kŕaton, tembok salajěŋṅipun laŋkuŋ wiyaṙ lan kiyat, dipunsěbat namuŋ minaŋka beteŋ, sasanessipun kěḍaton tembok baluwaṙti hugi haŋṅlimputti wěwěŋkon dědunuŋṅannipun para sěntana sultan lan habdi daḷěm, wěwěŋkon hiŋkaŋ sapunika dipunhuniṅani kanṭi wěwěŋkon jěron beteŋ.
baluwaṙti haŋgaḍaḥhi paŋṅucappan hiŋkaŋ jějumbuḥhan kaliyan těmbuŋ baluwaṙte sakiŋ basa poṙtugis hiŋkaŋ hugi hatěgěs beteŋ, jějumbuḥhan punika handadossakěn ḍenis lombaṙ, satuŋgalliŋ panaliti sujaraḥ asiha sisiḥ kidul wetan gaḍaḥ duduttan biliḥ těmbuŋ baluwaṙti hiŋgiḥ těmbuŋ mañca sakiŋ basa poṙtugis, bab punika tiněmu hakal haṅeṅětti yěyasan tembok baluwaṙti haŋgaḍaḥhi wañci hiŋkaŋ sami kaliyan yěyasanniŋ tamansari hiŋkaŋ dipunrañcaŋ deniŋ satuŋgalliŋ hunḍagi baŋsa poṙtugis.
tembok hiŋkaŋ haŋṅlimputti punika dipunrañcaŋ lan dipunyasa hiŋ wañci juměněŋṅipun sŕi sultan haměŋkubuwana 1 (1755 dumugi 1792), hiŋkaŋ hamuṙwani kasultannan yogỿakaṙta, wujuddipun mempěṙ kados pasagi hanaṅiŋ laŋkuŋ wiyaṙ sisiḥhipun wetan, beteŋ kŕaton sakiŋ wetan dumugi kilen pañjaŋṅipun 1200 metěṙ, dene sisiḥ leṙ dumugi kidul 940 metěṙ, beteŋ sisiḥ wetan kŕaton dipundaměl laŋkuŋ wiyaṙ dumugi leṙ pañjaŋṅipun 200 metěṙ, hamaṙgi wontěn hiŋ bageyan punika hiŋgiḥ papan padunuŋṅannipun kañjěŋ gusti paṅeran hadipati hanom, dědunuŋṅan punika hugi dipunhuniṅani kanṭi histana sawojajaṙ.
hiŋ sisiḥ jaban beteŋ dipundaměḷ sakiŋ jajaṙran ḍolog, lajěŋ dipundaměl laŋkuŋ kiyat maliḥ ṅantos haŋgaḍaḥhi kanděl kaliḥ watu (kiraŋ laŋkuŋ 55 senti) kanṭi loŋkaŋṅan wiyaṙripun 2,4 metěṙ hiŋkaŋ dipunhurug haṅaŋge siti sakiŋ ḍuḍukkan jagaŋ, hiŋgillipun huruggan, 3,7 metěṙ sakiŋ wiwittannipun lumaḥhiŋ siti, loŋkaŋṅan punika dipunginakkakěn minaŋka plataṙran beteŋ bageyan lěbět papannipun para pŕajurit sagěd hañjagi, sakiŋ plataṙran punika, hiŋgilliŋ beteŋ dipun hiŋgaḥhakěn maliḥ 1,5 metěṙ, dene tembok beteŋ dipundaměl sakiŋ banon hiŋkaŋ dipuñcampuṙri wěḍi, gampiŋ, lan giliŋṅan banon habŕit.
wontěn gaŋsal gapura kanṭi kori hiŋkaŋ wujud plěŋkuŋṅan minaŋka maṙgi maḷěbět beteŋ, saṅiŋgilliŋ gapura wontěn plataṙran hiŋkaŋ dipunnamakkakěn paŋguŋ, kori gapura punika dipunhuniṅani plěŋkuŋ hutawi gapura paŋguŋ, saběn plěŋkuŋ dipuñjaŋkěppi kaliyan kaliḥ gěṙḍu jagi lan sakawan loŋkaŋṅan minaŋka papan mŕiyěm.
kagaŋsal plěŋkuŋ hiŋkaŋ haṅupěŋṅi beteŋ punika hiŋgiḥ plěŋkuŋ tarunasura hutawi plěŋkuŋ wijillan hiŋ sisiḥ kidul wetan, plěŋkuŋ jagasura hutawi plěŋkuŋ ṅasěm hiŋ sisiḥ kidul kilen, lan plěŋkuŋ madỿasura hutawi plěŋkuŋ gandamanan hiŋ sisiḥ wetan, plěŋkuŋ madỿāsura kalamaŋsa dipun huniṅani hugi kanṭi plěŋkuŋ tambak baya.
hiŋ saběn plěŋkiŋ wontěn kŕětěg gantuŋ, kŕětěg punika sagěd dipuntarik maŋṅiŋgil saheŋga plěŋkuŋ katutup lan maṙgi mlěbět ḍatěŋ jěron beteŋ kapalaŋ deniŋ jagaŋ, sadaya plěŋkuŋ punika bikak sakiŋ jam hěněm heñjiŋ ṅantos hěněm sontěn, jam bikak punika lajěŋ dipundaměl laŋkuŋ daṅu sakiŋ jam gaŋsal heñjiŋ ṅantos wolu dalu, dipuntěṅěṙri kanṭi huṅěllan tambuṙ lan slompŕet pŕajurit kěmagaŋṅan.
rañcaŋṅan beteŋ kŕaton yogỿakaṙṭa botěn sami manawi dipunbanḍiŋṅakěn kaliyan beteŋ beteŋ kŕaton mataram hislam sadereŋṅipun, hutaminipun katiṅal sakiŋ gapura hiŋkaŋ siněbaṙ hiŋ sadaya pojokkannipun kŕaton, haŋgennipun haṅŕañcaŋ beteŋ punika paṅeran maŋkubumi katawis pikantuk kaṭaḥ piwulaŋ sakiŋ ṛěntaḥhiŋ kiṭa kŕajan mataram kaṙtasura hiŋ para kŕaman nalika pŕastawa gegeṙ pacina (1740 dumugi 1743), saḷěběttiŋ pŕastawa punika para kŕaman cina lan jawa tinuŋgil měŋsaḥ pŕaŋ ḍatěŋ voc lan haŋṅŕěbat kŕaton surakaṙta hamaṙgo haŋgaḍaḥhi pañěŋguḥ biliḥ sŕi susuhunnan pakubuwana 2 (1727 dumugi 1749) gendeŋ geret kaliyan voc. dipuntiṅalli sakiŋ wujuddipun hiŋkaŋ mempěṙ kaliyan beteŋ eropa, botěn mokal manawi beteŋ kŕaton haněḍak tata ṛěrakittiŋ beteŋ walandi hiŋ batafiya hiŋkaŋ nate dipuntiṅalli deniŋ patiḥ kadipaten mas tuměŋguŋ woraguna, salaminiŋ ḍayoḥhipun nalika wiwiwttannipun tahun 1780.
manawi dipunbanḍiŋṅakěn ḍatěŋ wěwaṅunnan sanes hiŋkaŋ wontěn hiŋ kŕaton, tembok baluwaṙti hiŋkaŋ wiwittannipun namuŋ hawujud pagěṙ kajěŋ, hiŋgiḥ punika bageyan puŋkassan hiŋkaŋ dipunpuŋkassi deniŋ paṅeran maŋkubumi hutawi dipun huniṅani minaŋka sŕi sultan haměŋkubuwana 1, beteŋ punika rampuŋ dipunyasa nalika tahun jawa 1706, hutawi 1782 masehi, yěyasan beteŋ dipunpanḍegani deniŋ raden raŋga pŕawira sěntika bupati madiyun hiŋkaŋ salajěŋṅipun dipunkajěŋṅakěn deniŋ kañjěŋ gusti paṅěran hadipati hanom, hiŋkaŋ hiŋ wañci salajěŋṅipun juměněŋ sŕi sultan haměŋku buwana 2.
sŕi sultan haměŋku buwana 2 taksiḥ handaměk laŋkuŋ kiyat maliḥ beteŋ kŕaton nalika wañci pamarentaḥhannipun, pañjěněŋṅannipun rumahos biliḥ sěrěggan kaliyan pamarentaḥ koloniyal hinḍiya bělanḍa sansaya kiyat lan pŕaŋ baḍe tumuli kawiwittan, sultan lajěŋ haŋginakkakěn ḍatěŋṅipun para běbahu nalika hadicara gaṛěběg pasa kaŋge daměl laŋkuŋ kiyat beteŋ kŕaton, nalika 13 nopemběṙ, sakawan pojok beteŋ dipundaměl muñcu měḍal ḍatěŋ jawi.
sakawan pokol beteŋ dipuntambaḥ kaliyan wěwaṅunnan heŋgal saheŋga mawujud pasagi lima, hiŋ katiga pojok hiŋkaŋ muñcu dipunsukani kuruŋṅan minaŋka papan jagi hiŋkaŋ dipunhuniṅani minaŋka bastiyon, wujuddipun mempěṙ kados bumbuŋ kanṭi boloŋṅan boloŋṅan halit kaŋge hanělik, hiŋ tembok wontěn hantawissipun bastiyon dipunsukani loŋkaŋṅan kaṭaḥhipun sadasa kaŋge papan mŕiyem, wěwaṅunnan heŋgal punika hugi dipunhuniṅani minaŋka tulak bala, sapunika laŋkuŋ kahuniṅan kanṭi pojok beteŋ hutawi cěkakkan jokteŋ.
salaḥ satuŋgalliŋ pojok beteŋ punika lajěŋ ṛěbaḥ nalika gegeṙ sěpehi rikala suṙya 20 juni 1812, wadỿabala hiŋgŕis hiŋkaŋ wañci punika hamisesa jawa haŋṅlurug kŕaton yogỿakaṙta, hiŋgŕis kasil hañjěbluggakěn guḍaŋ měsiyu hiŋkaŋ dunuŋṅipun hiŋ pojok beteŋ leṙ wetan, pŕaŋ punika hugi daměl plěŋkuŋ madỿasura dipuntutup salawassipun minaŋka bageya sakiŋ paṅupaya pěŕtahanan, hamaṙgi sadereŋṅipun kŕaton yogỿakaṙta hamiṛěŋ biliḥ wadỿabala muŋsuḥ baḍe maḷěbět mawi plěŋkuŋ punika.
kori maḷěbět ḍatěŋ jěron beteŋ hiŋ sisiḥ wetan němbe dipunbikak maliḥ hiŋ tahun 1923 kanṭi rombakkipun plěŋkuŋ madỿasura hawit parentaḥhiŋ sŕi sultan haměŋkubuwana 8 (1921 dumugi 1939), hawit wañci pamarentaḥhannipun sŕi sultan haměŋkubuwana 8 punika plěŋkuŋ botěn nate dipuntutup, kalawan hugi kaŋge daměl lañcaṙ lalu lintas, plěŋkuŋ jagasura lan jagabaya dipunrombak dados gapura bikak.
saoybuja saperaŋṅan hagěŋ beteŋ sampun katutup deniŋ papan padunuŋṅan, sampun botěn wontěn jagaŋ hiŋkaŋ tiraḥ manawi taksiḥ punika namuŋ sělokan hiŋ pojok beteŋ, botěn dipun maṅěṙtossi kanṭi pěsṭi kapan wěwaṅunnan beteŋ lan jagaŋ hiŋkaŋ katutup deniŋ papan padunuŋṅan, hanaṅiŋ wontěn kaliḥ pŕastawa hagěŋ hiŋkaŋ sagěd dipuntilik minaŋka tětěṅěṙ, linḍu tahun 1867, lan jaman jěpaŋ (1942 dumugi 1945).
linḍu tahun 1867 handaměl risak kiṭa yogỿakaṙta, kaṭaḥ pěmaḥhan risak hugi padunuŋṅannipun habdi daḷěm, kanṭi rahos wělas hasiḥ sŕi sultan haměŋkubuwana 1 (1855 dumugi 1877) hamaṛěŋṅakěn para habdi daḷěm daměl padunuŋṅan sawatawis maŋsa hiŋ papan papan wiyaṙ hiŋ sisiḥhiŋ beteŋ lan tilassiŋ ṛěntaḥhipun tamansari, katiṅallipun sakiŋ ḍawuḥ punika kalajěŋṅan ṅantos turunnipun para habdi daḷěm punika.
pŕastawa hiŋkaŋ sami kadadossan hiŋ wañci panḍuḍukkan jěpaŋ, wontěn pundi kemawon oara kawula sami hajŕiḥ lan pados paṅayomman, sŕi sultan haměŋkubuwana 9 lajěŋ ḍawuḥ kaŋge nampi para paṅuŋsi hiŋ sisiḥ jěron lan sahuběŋṅiŋ beteŋ, kawontěnnan punika salaminipun taksiḥ dipunlilani lan hugi ṅantos panḍuḍukkan jěpaŋ kapuŋkassan, hiŋ paṅŕěmbakanipun papan padunuŋṅan punika lajěŋ daměl risak beteŋ, dipunpaŋgiḥhi hiŋkaŋ haŋgaḍaḥhi pěmaḥhan tumemplek beteŋ lajěŋ gěruk tembok beteŋ kapuriḥ sagěd daměl lowaḥhan hiŋkaŋ laŋkuŋ wiyaṙ kaŋge pěmaḥhannipun, wontěn hugi hiŋkaŋ jěbol tembok beteŋ kapuriḥ sagěd daměk maṙgi maḷěbět lan mědal, bab punika daměk saperaŋṅan bageyan beteŋ botěn maliḥ katiṅal lan katutup babaṙ pisan deniŋ pěmaḥhan.
sakiŋ gaŋsal plěŋkuŋ namuŋ tiraḥ kaliḥ hiŋkaŋ taksiḥ wětaḥ kanṭi wujud plěŋkuŋṅan, hiŋgiḥ punika plěŋkuŋ tarunasura hutawi plěŋkuŋ wijillan lan plěŋkuŋ niṙbaya hutawi plěŋkuŋ gaḍiŋ, wěwaṅunnan tulak bala hiŋkaŋ taksiḥ wětaṅ hiŋgiḥ punika pojok beteŋ wetan, kulon, lan leṙ, tilassiŋ tembok beteŋ hiŋkaŋ taksiḥ wětaḥ namuŋ sakiŋ plěŋkuŋ gaḍiŋ dumugi wetan ṅantos pojok beteŋ wetan, wontěn hiŋ sisiḥ wetan pojok beteŋ kulon dipunbikak maṙgi jaŋkěp kaliyan lampu lalu lintas saheŋga kori maḷěbět lan mědal beteŋ tambaḥ.
para ḍayoḥ hiŋkaŋ baḍe haniṅalli taksiḥ sagěd hamaŋgiḥhi saperaŋṅan bageyan tembok pěṙtahanan kŕaton yogỿakaṙta, tiga pojok beteŋ hiŋkaŋ taksiḥ dipunbikak kaŋge humum sagěd dipuntiṅalli mawi hinḍakkan hiŋkaŋ wontěn hiŋ sisiḥ ḷěbět beteŋ, korinipun kabikak sakiŋ jam hěněm heñjiŋ ṅantos jam hěněm sontěn, samantěn hugi plěŋkuŋ niṙbaya para ḍayoḥ sagěd miŋgaḥ hiŋ ṅiŋgillipun mawi hinḍakkan hiŋ sisiḥ těṅěn saḷěběttiŋ plěŋkuŋ, sakiŋ punika para ḍayoḥ sagěd lumampaḥ hanlisiṙ beteŋ ṅantos pojok beteŋ wetan.
sakiŋ paṅŕěmbakanipun beteŋ kŕaton sampun dados sěksi bisu tumŕap paṅŕěmbakaniŋ kiṭa yogỿakaṙṭa, sakiŋ wujuddipun dunuŋṅipun botěn nate hewaḥ hanaṅiŋ tumŕap sosiyal beteŋ mŕalambaŋṅakěn hewaḥ giŋsiṙriŋ pŕastawa hiŋkaŋ kalampaḥhan, beteŋ hiŋkaŋ wiwittannipun dados pamisaḥ hantawissipun kŕaton kaliyan jagad sahuběŋṅipun sapunika kabikak kaŋge kawula hiŋkaŋ ṅayom hiŋ saḷěběttipun.